De traditionele nieuwjaarsduik
“Duik in zee, nee toch…” kopt de Haagsche Courant op 2 januari 1979. De traditionele nieuwjaarsduik van zwemclub De Residentie op 1 januari is dat jaar wijselijk afgelast wegens letterlijk ijzige omstandigheden. Toch waagt een enkeling zich in de (ijs)zee. Traditie is immers traditie.
Haagse hopjes nemen een nieuwjaarsduik. Prent door Coccie van Duin, 2005
Oer-Hollandse traditie?
Waar komt deze frisse traditie eigenlijk vandaan? Is het iets oer-Hollands, zoals Sinterklaas en oliebollen? Nee, de Nederlanders zijn niet de eersten die zo gek zijn om midden in de winter de zee in te duiken, alhoewel hier in ons koude kikkerlandje inmiddels wel de meeste nieuwjaarsduiken plaatsvinden. Menig buitenlander komt er zelfs speciaal voor naar ons land. Eén van de oudste nieuwjaarsduikorganisaties is de Vancouver Polar Bear Swim Club in Canada. Sinds 1920 organiseert deze vereniging jaarlijks een nieuwjaarsduik. Bij de eerste editie doken er slechts tien mensen het water in, inmiddels zijn het daar ieder jaar ruim 2000 dappere lieden die de kou trotseren.
Eerste duik niet in Scheveningen
De eerste keer dat we in Nederland op de grens van het oude en het nieuwe jaar het zeewater in plonsen, is op 1 januari 1960. Zandvoort heeft de primeur. In Scheveningen start de traditie pas in 1969. Dat jaar neemt marathonzwemmer Jan van Scheijndel van zwemclub De Residentie het initiatief om op Scheveningen ook een nieuwjaarsduik te organiseren. Destijds noemden ze het bij zwemclub De Residentie nog de zeeduik. Jan van Scheijndel was een echte bikkel; Hij zwom al eens het IJsselmeer over, heeft zich in Schotland zelfs in het Loch Ness gewaagd en stak in 1969 het Kanaal zwemmend over. Op 1 januari 1969 rennen voor het eerst op Scheveningen zeven enthousiastelingen ter begroeting van het nieuwe jaar nabij de Pier de winterse Noordzee in.
Warme snert
Ook toen al werd er een flinke pan hete erwtensoep naar de Pier gebracht. Een lekkere kop stevige, warme snert is immers de beste manier om snel weer op te warmen. In de jaren die volgen groeit het aantal deelnemers aan de zeeduik gestaag. Het ene jaar is het wat kouder dan het andere, soms regent het, soms is het zeewater warmer dan de gevoelstemperatuur op het strand. In 1997 is het bijzonder koud en ligt er sneeuw op het strand, maar de nieuwjaarsduik gaat toch door. In 2007 wordt de zeeduik, net als in 1979, afgelast. Het is dat jaar zulk slecht weer dat brandweer, politie, reddingsbrigade en de gezondheidsdiensten van de gemeente allemaal het advies geven om de nieuwjaarsduik af te gelasten. In Zandvoort gaat de nieuwjaarsduik dat jaar wel gewoon door.
Nieuwjaarsduik 2018, maker The Hague Partners, Arjan de Jager
Massaal evenement met internationale allure
Sinds 1999 sponsort levensmiddelenfabrikant Unox de nieuwjaarsduik in Scheveningen. Het is een massaal evenement geworden; een traditie waar de afgelopen vijftien jaar gemiddeld tussen de 7.000 en de 10.000 mensen uit binnen- en buitenland per jaar aan meedoen. En nog steeds krijgt iedere officiële deelnemer na afloop een kop stevige, warme snert.
Auteur: Wendy Louw