Operatie Sneeuwvlok, razzia in Den Haag
Op 21 november 1944 werden ca. 7.000 Haagse jongens en mannen opgepakt en weggevoerd naar werkkampen in Duitsland. Deze razzia is bekend geworden onder de codenaam Operatie Sneeuwvlok.
Op 5 september 1944 ging het gerucht dat de geallieerde troepen de Haagse stadsgrenzen bijna bereikt hadden. Opgetogen mensen stonden met Nederlandse en Engelse vlaggetjes op het Rijswijkseplein en even verderop, op station Staatsspoor, wachtten nerveuze Duitsers en Nederlandse collaborateurs op een trein naar Duitsland. Het was Dolle Dinsdag en niemand wist dat het zwaarste gedeelte van de oorlog in Den Haag nog moest komen.
Razzia onder de codenaam Operatie Sneeuwvlok
Het is twee maanden later. In de vroege ochtenduren van 21 november stroomden Duitse soldaten de nog stille Haagse straten binnen. Ze richtten versperringen op en zochten huis-aan-huis naar Nederlandse jongens en mannen van tussen de 17 en 40 jaar oud. Deze razzia – want dat was het – is bekend geworden onder de codenaam Operatie Sneeuwvlok. De mannen werden opgepakt om in Duitsland aan het werk gezet te worden. De zogenaamde Arbeidseinsatz.
Den Haag was gewaarschuwd na de razzia van Rotterdam
Tien dagen eerder, op 10 en 11 november 1944, had de Razzia van Rotterdam plaatsgevonden. 52.000 van de 70.000 Rotterdamse mannen tussen de 17 en 40 werden opgepakt en weggevoerd naar werkkampen in Duitsland. In Den Haag waren dit er naar schatting ongeveer 7.000. De helft minder dan door de Duitsers gepland, omdat de mensen gewaarschuwd waren dat er na Rotterdam ook in andere steden razzia’s zouden volgen.
Aan het werk gezet in verschillende kampen in Duitsland
De mannen werden op drie plekken in Den Haag bij elkaar gebracht: het Gebouw van Kunsten & Wetenschappen aan de Zwarteweg, de Haagsche Dierentuin op de hoek van de Benoordenhoutseweg en in het Gymnasium Haganum aan de Laan van Meerdervoort. Vanuit deze locaties moesten de mannen naar het Slachthuisterrein aan de Laakhaven lopen. Daar werden ze in rijnaken gepropt en voeren ze via het IJsselmeer naar Kampen. In Kampen werden ze ondergebracht in de Van Heutzkazerne. Vervolgens zijn de jongens en de mannen naar verschillende kampen in Duitsland getransporteerd, waar ze aan het werk gezet werden.
Veel Haagse jongens en mannen lieten het leven
De Haagse schrijver J.J. Voskuil was 18 jaar oud in 1944. Hij had zich verstopt in een schuilplaats onder de grond en hoorde boven zijn hoofd de zware voetstappen van de Duitse soldaat die zijn ouderlijk huis doorzocht. Hij heeft geluk gehad, zijn schuilplaats werd niet gevonden. Veel Haagse jongens en mannen overleefden de dwangarbeid in de kampen niet.
Na Operatie Sneeuwvlok zou nog de hongerwinter en het bombardement op het Bezuidenhout volgen.
Fotoalbum Den Haag in Oorlogstijd
De foto van de onderduiker is uit het fotoalbum van H.A.W. Douwers. Het hele album met foto's van Den Haag tijdens de Tweede Wereldoorlog bekijkt u hier.