Ongetwijfeld zijn er net zoveel honden- als kattenliefhebbers in Den Haag, maar gek genoeg zijn er, verspreid over de stad wel een aantal beelden van katten te vinden, maar van hondenbeelden geen spoor. Toch is het leuk om de Haagse straatkatten eens te benoemen en er een achtergrond bij te schetsen. 

Gelaarsde kat in Westbroekpark door Johan Keller, 1990,
maker Teun de Bruin 

De Gelaarsde Kat 

Om te beginnen vinden we de gelaarsde kat in het Westbroekpark. Dit kunstwerk is voor het eerst tentoongesteld in het Zuiderpark, waar het in 1941 onderdeel was van de ‘Bloemen en beeldententoonstelling’. De Haagse beeldhouwer Johan Keller (1863-1944) is de maker. We kennen de gelaarsde kat uit de bundel ‘Sprookjes van moeder de Gans’. Mondeling overgeleverde volksverhalen die de schrijver Charles Perrault in 1667 verzamelde en publiceerde. Het verhaal gaat over de jongste van drie molenaarszonen die bij de verdeling van de erfenis alleen maar een kat krijgt. Hij is natuurlijk teleurgesteld, maar de kat stelt hem gerust. “Geef me een paar laarzen en een zak” zegt de kat “en alles komt goed.” Inderdaad krijgt de charmante charlatan van een kat het voor elkaar dat de arme molenaarszoon mag trouwen met de mooie dochter van de koning. Keller heeft het karakter van de gelaarsde kat prachtig weergegeven in de zwierige jas, de hoed in de hand en de kniehoge laarzen. Het karakter ‘Puss in boots’ uit de film ‘Shrek’ zou zo op dit kunstwerk gebaseerd kunnen zijn. 

Kat in het Zuiderpark 

Kar Gra Rueb, Zuiderpark 1998, Th. H.A.M. Steenbergen

In het Zuiderpark vinden we sinds 1939 een keurig rechtop zittende kat, met zijn staart om zijn poten gekruld. Dit kunstwerk is gemaakt door de vrouwelijke beeldhouwer Gra Rueb, die geboren werd in Breda, maar van 1912 tot aan haar dood in 1972 in Den Haag woonde en werkte. In de stad is meer werk van haar hand te vinden; een fors bronzen hert staat op de Willem Lodewijklaan en een tiental granieten tableaus van haar hand – scenes uit de fabels van La Fontaine - siert de Dierentuinbrug over het Kanaal bij de Koningskade. De kat in het Zuiderpark kijkt een beetje boos en, omdat hij op een sokkel zit, lijkt het ook alsof hij een beetje op ons neerkijkt. Dat is niet verbazingwekkend, waar een hond meestal idolaat is van zijn baasje, heeft een kat immers personeel. En ja, Gra Rueb was een oudtante van Marnix Rueb, geestelijk vader van Haagse Harry. Creativiteit zit deze familie in het bloed. 

De kat op het dak 

Jan Evertstraat, 1975, foto John Lamet

Als je omhoogkijkt als je de Jan Evertstraat inwandelt, dan zie je op het dak van nummer 18 een kat met een hoge rug bewegingloos stilstaan. Eerst vraag je je af wat hij ziet, een vogel, of misschien een andere kat. Na een tijdje realiseer je je dat dit geen echte kat is, het is een kat van steen!  
De Jan Evertstraat dankt vermoedelijk zijn naam aan jenever. Dat is omdat hier in het verleden de koetshuizen stonden van de huizen der rijken die aan de ene kant aan de Nieuwe Uitleg en aan de andere kant aan de Prinsessegracht woonden. Koetsiers wachtten hier als hun werkgevers bij elkaar op bezoek gingen. Als het koud was kregen de koetsiers een neutje om een beetje op te warmen. Bij het Haags Gemeentearchief weten we niet zeker of dit verhaal waar is, omdat het dorpsbestuur in de 17^e en 18^e eeuw de straatnamen niet bedacht of vastlegde. Ze legden ook geen straten aan. Die ontstonden gewoon omdat iemand een stukje grond kocht en er een huis op bouwde en vervolgens kocht iemand anders het stukje grond ernaast om er een huis op te bouwen en zo ontstond er uiteindelijk een straat. 
Wanneer de stenen kat op het dak van nummer 18 geplaatst is weten we niet. Dat hij daar al meer dan 50 jaar te vinden is, dat weten we wel omdat de foto die fotograaf John Lamet in 1975 maakte, terug te vinden is in onze beeldcollectie. 

Kat op de muur  

Kat aan gevel, 1960, foto Fotobureau Thuring 
Een porseleinen katje klimt speels tegen de gevel van Jagerstraat nummer 8. Als je goed kijkt zie je zelfs dat hij een balletje bij zijn voorpoot heeft. De Jagerstraat is een zijstraat van de Vos in Tuinstraat. De straat is vernoemd naar een 17^e eeuwse herberg met de naam ’t Jagertje, die hier vlakbij gezeten heeft. Op nummer 8 was lang een privé-club met restaurant gevestigd die ook ’t Jagertje heette. Wie weet is het porseleinen katje bedoeld als ‘jagertje’.  In de jaren 1970 zit er ineens, vlak naast het porseleinen katje een gevelsteen met het jaartal 1623. Die gevelsteen was in 1960 nog nergens te bekennen. Nog leuker wordt het als we de foto erbij pakken die Paul Lunenburg voor de Dienst Stedelijke Ontwikkeling maakte in 1998. Daarop is duidelijk te zien dat het porseleinen katje zich een stukje gedraaid heeft; keek hij voorheen enigszins naar boven, sinds het eind van de 20^ste eeuw zit hij veel horizontaler. Dit is waarschijnlijk gebeurd bij een opknapbeurt van de gevel.  

Jagerstraat 8, 1975, foto John Lamet

Katten in het Achterom 

Achteromkatten, 2020, foto Wendy Louw

Sinds 2020 kun je je midden in de stad laten verrassen door een hele grote muurschildering met allemaal speelse katten (en hier en daar een muis), gemaakt door verschillende Haagse grafitti-kunstenaars. Deze heerlijke eigenwijze katten in allerlei kleuren en maten, spelend met bolletjes wol of enigmatisch voor zich uitkijkend als sfinxen, je vindt ze in het Achterom, tussen de Passage en de Gortstraat. Het Achterom was vroeger een achterpad dat buiten het Hofcomplex om van de dorpskern (rond de Grote Kerk) naar het Spui liep.  

Heb jij een verhaal bij een Haagse straatkat? 

Dit zijn de Haagse straatkatten die in de beeldcollectie van het Haags Gemeentearchief te vinden zijn. Ongetwijfeld zijn er nog wel meer katten te vinden op en aan gevels in de stad. Weet jij zo’n kat te vinden? Maar er dan een foto van, schrijf er een verhaaltje bij als je dat leuk vindt en stuur het naar ons op! Enne… weetje ergens beeld of een gevelkunstwerk van een hond te vinden? Laat ons dat dan ook vooral weten! 

Auteur: Wendy Louw