Industrieschool voor meisjes
Aan de Van Diemenstraat, op nummer 202, bevindt zich sinds 1989 het bedrijfsverzamelgebouw Diemensie. De architect van dit, in 1887 ontworpen, monumentale pand is J.J. van Nieukerken. De oorspronkelijke functie van het gebouw is terug te vinden op de gevel. In zandsteen gebeiteld staan daar de woorden “Industrieschool voor meisjes”. Een benaming die vragen oproept. Wat was dit eigenlijk voor een school?
Van Diemenstraat Industrieschool voor Meisjes, 1915, maker onbekend
Geen emancipatie
In 1874 rapporteren de heren van het Departement ’s-Gravenhage der Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van de Nijverheid dat zij het wenselijk achten dat er in Den Haag een industrieschool voor meisjes wordt opgericht. Overigens wel met de nadrukkelijke kanttekening dat het niet de bedoeling is de vrouwelijke jeugd te emanciperen. Letterlijk staat in het aanbevelingsrapport van de commissie het volgende “onder industrieel onderwijs voor meisjes moet niet worden verstaan het aanprijzen eener opvoeding der vrouwelijke jeugd in de richting van de zoogenaamde emancipatie der vrouw, d.i. de vrouw te verdringen uit de plaats haar door de natuur aangewezen”.
Toelatingsexamen
Het onderwijs is bedoeld voor meisjes uit de midden- en lagere klasse die waarschijnlijk later in hun eigen onderhoud moeten voorzien. Op 2 oktober 1876 opent de school voor 26 leerlingen haar deuren in een huis aan de Assendelftstraat. Het onderwijs bestaat naast de herhaling van vakken van het lager onderwijs, uit de vakken “nuttige en fraaie handwerken, machine-naaien, textiel-warenkennis, wollennaaien, tekenen, boekhouden, strijken en kartonwerken”. Om de opleiding te mogen volgen moeten de meisjes tussen de 12 en 18 jaar oud zijn en bovendien een pittig toelatingsexamen met goed gevolg afleggen. Het schoolgeld bedraagt 5 gulden per kwartaal, bij vooruitbetaling te voldoen.
Veel aanmeldingen
Dat er behoefte is aan een dergelijke opleiding blijkt uit het feit dat het huis al snel te klein is. De school verhuist naar een groter gebouw aan de Gedempte Burgwal nr. 20. Ook hier groeit de school al snel uit, vandaar dat in 1887 een begin gemaakt wordt met nieuwbouw aan de Van Diemenstraat. In 1890 is de school in gebruik genomen. Het aantal leerlingen blijft gestaag groeien en er vinden in de loop der jaren regelmatig aanpassingen aan het schoolgebouw plaats. Zo komt er in 1900 een achtergebouw en in 1910 is daar weer een verdieping op gezet.
Naamsverandering
In 1958 maken de zonen van architect J.J. van Nieukerken de nieuwe praktijklokalen en zij creëren op de plaats van de vroegere conciërgewoning een ingang voor fietsers, de huidige poort. In 1965 verandert de naam van de school; het wat ouderwets klinkende Industrieschool voor meisjes wordt vervangen door Prinses Beatrixschool. Het onderwijs verandert nauwelijks in de loop der jaren. Wel opvallend is dat er nu ook jongens worden toegelaten op de opleiding! Bijna 100 jaar, tot 1985 is de Prinses Beatrixschool gevestigd aan de Van Diemenstraat. Dan verhuist de school naar een groter schoolgebouw aan de Theresiastraat. Nu staat hier de nieuwbouw van Hogeschool InHolland.
Dit artikel is onderdeel van een reeks artikelen gepubliceerd in Den Haag Centraal, geschreven door (oud) medewerkers van het Haags Gemeentearchief.
Auteur: Wendy Louw