De eerste melkbar van Nederland
De Engelsman James Meadow Charles opende in 1930 onder de naam Lake View Milk Bar de eerste Milkbar in Bangalore in India. Zijn opvatting was dat deze ‘melkbar’ een moreel aanvaardbaar alternatief zou zijn voor de bar waar alcoholhoudende dranken werden geschonken. Al gauw waaide dit concept over naar Australië en Engeland en hierna kwamen er ook Milkbars in andere landen.
Niet alleen melk
Alleen in Engeland waren er in 1936 al zo’n duizend Milkbars bekend. In de loop van de tijd veranderde de functie van deze bar. Bezoekers nuttigden er niet alleen melk en melkgerelateerde producten, zoals milkshakes, fruitshakes, yoghurt en melksoepen, maar kochten er ook kant-en-klaar maaltijden en non-alcoholische drankjes. Vaak stonden er behalve tafels en stoelen ook een jukebox en een flipperkast. Het sociale karakter van de Milkbars zorgde ervoor dat klanten lang bleven hangen om bij te kletsen.
Hofsingel 8, Tocci's Milkbar
Tocci's Milkbar
Aan de Hofsingel tussen de Spuipoort die naar het Binnenhof leidde, en de Lange Poten kwam in 1936 op nummer 8 Tocci’s Milkbar. Dit was de eerste ‘melkbar’ in Nederland. Toen in 1939 de tweede naar Nederland kwam, was de krant Het Vaderland duidelijk in de bonen. Het dagblad kopte namelijk op 27 mei 1939: “Onder groote belangstelling is vanmiddag de eerste Milkbar in Nederland geopend in de Spuistraat 7.”
Het nieuwe restaurantje waarover Het Vaderland schreef, heette Harissons Automatiek en Milkbar. De schrijver van het artikel was ervan overtuigd dat in het melkdrinkende Nederland de Milkbar een populaire eet- en drinkgelegenheid zou worden. Een maand later haalde de zaak aan de Hofsingel de krant. De journalist schreef over de Milkbar in ‘de oude huisjes aan de achterkant van het Binnenhof’ en vond het zo jammer dat de Hagenaars deze zaak nog niet hadden ontdekt. Dit terwijl melk zo’n goede dorstlesser was in warme dagen.
Tocci's Milkbar, met eigenares mevrouw Martha, 1978 - foto Robert Scheers
Zilveren jubileum
Het zilveren jubileum van de Milkbar aan de Hofsingel haalde zelfs de krant in Friesland! Op 31 maart 1961 meldde de Friese Koerier: “Gisteren bestond een Milkbar aan de Hofsingel in Den Haag 25 jaar. Zij meent de oudste Milkbar van Nederland te zijn. In 1936 was een Milkbar een nieuwigheid. De introductie van de milkshake was een experiment. Zij kostte toen 20 cent en een kop koffie kon men kopen voor vijf of acht cent. De Milkbar werd spoedig een trefpunt voor leerlingen van middelbare scholen”.
Populaire ontmoetingsplaats na de oorlog
De Milkbar aan de Hofsingel was vernoemd naar het echtpaar Salomon Jacob Tokkie (Harri Tocci) en Martha A.B. Tokkie-Schmidt. Het gezin woonde ook aan de Hofsingel nummer 8. Harri had de milkshake voor de Tweede Wereldoorlog in Engeland ontdekt. De Milkbar werd een ontmoetingsplaats voor studenten. De Tweede Wereldoorlog verliep dramatisch voor het gezin Tokkie-Schmidt. De Joodse Salomon Tokkie werd op 41-jarige leeftijd in 1943 in Auschwitz vermoord. Zijn vrouw en hun twee kinderen, die nog thuis woonden, overleefden de oorlog. Na de oorlog heeft Martha de zaak voortgezet.
Dochter Ariane en schoonzoon Ron Goedvolk draaiden later ook mee in de zaak. Tocci’s werd niet alleen een hangplaats voor middelbare scholieren, maar ook een bekende ontmoetingsplaats voor muzikanten en artiesten. Ook de Kikkers, een jeugdbende in de jaren ’60 in Den Haag, kwamen er graag. De Kikkers waren dol op beatmuziek uit Engeland en een aantal speelde zelf muziek.
Verdreven door de Tweede Kamer
Uiteindelijk moest de Milkbar wijken voor de uitbreiding van de Tweede Kamer en in februari 1978 sloot Tocci’s Milkbar definitief de deuren. Goedvolk richtte zich nadien geheel op zijn andere zaak, de ’s-Gravenhaagse Eet- en Drinkinrichting op de hoek van de Denneweg en de Hooigracht. Hier kon men terecht voor ontbijt en lunch. Was Tocci’s Milkbar al een succes, deze gelegenheid overtrof dit. Ook deze zaak werd een ontmoetingsplek, maar dan vooral voor de – Haagse - society. Tot verdriet van de vaste klanten sloot deze zaak eind 2001 definitief de deuren. Ook buiten Nederland zijn de meeste Milkbars verdwenen. Vooral fastfoodrestaurants zijn ervoor in de plaats gekomen.
Dit artikel is onderdeel van een reeks artikelen gepubliceerd in Den Haag Centraal, geschreven door (oud) medewerkers van het Haags Gemeentearchief.
Auteur: Nicolette Faber-Wittenberg