Mescidi Aksa moskee: verbouwing met respect voor het Joodse verleden
Voor de serie 'Geloven in verandering' gingen we in gesprek met Mustafa Ünlü, politieagent en jonge moskeebestuurder van de Mescidi Aksa moskee aan de Wagenstraat. In het gebouw was eerder de grootste synagoge van Den Haag gevestigd.
Bestuurder Mustafa Ünlü van de Mescidi Aksa moskee aan de Wagenstraat (fotograaf Robin Butter)
“Als je het aan de oude mannen hier vraagt, heeft natuurlijk iedereen meegedaan aan de bezetting van de synagoge in 1978.” Mustafa Ünlü, een van de drie jonge bestuursleden van de Mescidi Aksa-moskee in de Wagenstraat, moet lachen. In onvervalst Haags vertelt de politieagent én moskeebestuurder over de tijd dat een groep Turkse moslims de leegstaande voormalige synagoge in het huidige Chinatown heeft gekraakt. Overigens netjes met medeweten van de toenmalige eigenaren, de Joodse Gemeente, die zelfs de stroom niet had afgesneden voor de actievoerders en het leegstaande gebouw graag aan de Turkse groep wilde verkopen. “Onze vaders zijn gewoon over de muur geklommen en hebben vervolgens 40 dagen de wacht gehouden. Dat moest toen om het legaal te maken. Het was een gekke situatie. De kraak was niet nodig geweest als de gemeente meteen beter had meegewerkt. Maar ja, op het stadhuis moest men nog wennen aan andere religies in de stad."
De nieuwe eigenaren, deel van de Diyanet-beweging uit Turkije, gingen respectvol om met de Joodse erfenis. “We hebben hun spullen goed bewaard, en op sommige plekken kun je binnen goed zien dat het hier ooit een synagoge was.” Ünlü wijst buiten nog op een paar verfsporen op de buitendeuren. “Ze hebben ons verteld dat de Duitsers hier hakenkruizen op hadden gekrast.”
Iedereen is welkom in de moskee
De Mescidi Aksa moskee staat bekend voor haar openheid. Schoolklassen, toeristen, Joodse mensen op zoek naar herinneringen aan de voormalige synagoge, iedereen is welkom. “We doen ons best om iets aan de vooroordelen over de islam te doen. Kijk, persoonlijk trek ik er mij niets van aan. Toen ik als politieagent werkte in Duindorp, noemden ze mij de Haagse Turk, en dat vond ik best. Maar de negatieve lading over de islam komt voort uit onwetendheid, en dat stoort mij wel. Daarom nodigen we mensen uit en gaan in gesprek.” Dat Ünlü ook lichtvoetig kan zijn over religieuze tradities, blijkt als hij vertelt dat mannen en vrouwen zeker ook in de toekomst gescheiden moeten blijven bidden want ‘hoe kun je je anders als man op Allah concentreren als er zo’n mooie vrouw net voor jou knielt.’
De imam van de Mescidi Aksa moskee spreekt volgens Ünlü naast Turks en Nederlands ook een beetje Arabisch. Soms komen b.v. ook Marokkaanse moslims of toeristen uit andere moslimlanden bidden in de centraal gelegen moskee. Buiten Corona-tijd kunnen zo’n 400 mensen in de moskee terecht tijdens het gebed, het eigen ledenaantal van de moskee ligt daar iets daaronder.
De moskee in de Wagenstraat in 2021 (fotograaf Robin Butter)
Vrij om te preken naar eigen inzicht
De Diyanet, waarvan de Mescidi Aksa moskee deel vanuit maakt, is de organisatie van de officiële Turkse islam, en valt in Turkije onder het ministerie van Algemene Zaken. De meeste imams worden uitgezonden door de Turkse regering. Toch, zo Ünlü, heeft de Haagse imam de vrijheid om naar eigen inzien thema’s voor zijn preken te kiezen. “Als er iets aan de hand is in onze gemeenschap, komt dat aan de orde op vrijdag. Bijvoorbeeld als er te veel onderling geroddeld wordt. In Den Haag kennen de meeste Turken elkaar namelijk.”
Ünlü, wiens vader via hard werk in de kolenmijnen van Duitsland naar Nederland kwam, is opgegroeid in en rondom de moskee. “Het is een hele gemeenschap, vroeger zat hier ook een kleermaker, de kapper en een winkeltje. Ook zorgen we voor overlijdensverzekeringen, vieren samen het offerfeest en er is een organisatie die de reizen regelt naar Mekka."
Verjonging in het bestuur
Het negen leden tellend moskeebestuur heeft bewust enkele jaren geleden drie actieve jongeren, waaronder Mustafa Ünlü, gevraagd voor een functie in het bestuur. Verjonging was nodig. “De bestuurders zijn allemaal mannen uit de eerste generatie, dan wordt facebook en laptop toch echt een probleem. Ze leven nog een beetje in een andere tijd.” De moskee draait volgens de jonge bestuurder heel goed, met gezamenlijke grote maaltijden op vrijdag, en zonder al te veel onderlinge conflicten over religieuze thema’s. Alleen probeert het bestuur de politieke discussies over de situatie in Turkije wat in toom te houden, die kunnen heftig worden onderling. Op zaterdag zijn er koranlessen, en is er ook een acteerschool, en alle klassen zitten vol met jongeren. De kinderen van Ünlü, die voetballen bij VUC in Mariahoeve, zullen er t.z.t. ook naartoe gaan. Ze voelen zich heel Haags, net als hun vader, en nog maar eentje van de drie spreekt goed Turks. Mustafa Ünlü denkt niet dat hij ooit nog teruggaat naar Turkije. “Natuurlijk, Turkije zit in mijn bloed, al ben ik er niet geboren. Als ik hier ben, mis ik Turkije, voor mij staat dat gelijk aan het rustige leven op het platteland, met veel familie om mij heen. Ik ga er wel elke vakantie naartoe. Je moet mensen nooit dwingen om te kiezen tussen Nederland of Turkije, dat is toch alsof je tegen iemand zegt: welke van jouw kinderen heb je het liefst. Dat is een onmogelijke vraag.”
Ünlü ziet wel steeds meer afstand ontstaan tussen verschillende groepen gelovigen binnen de islamitische wereld. “Er is steeds minder contact tussen soennieten, sjiieten en alevieten. Dat is niet goed.” Ook in de stad ziet de jonge politieagent dat steeds meer groepen zich terugtrekken in de eigen bubbel. “We zijn hier bijvoorbeeld omringd door Chinezen, maar die willen niets met ons te maken hebben. Maar gelukkig geldt dat niet voor iedereen. Toen we een tijd terug ons 40-jarig bestaan vierden, hebben we van verzorgingshuizen uit de buurt vele bossen bloemen gehad.”
Leuk artikel? Lees dan het verhaal achter de Mescidi Aksa moskee, een van onze andere Verhalen van de stad en blogs, of ga naar onze achtergrondinformatie over de serie 'Geloven in verandering.'