Floris van Wissen van Kavel Vastgoed over de Theresiakerk
Het is half 11:30 als we een lange man met enveloppe tas naar de voordeur van de Theresiakerk zien lopen. Dat moet Floris zijn; de man met wie wij een afspraak hebben om te praten over de Theresiakerk aan de Apeldoornselaan. Floris begroet ons hartelijke, opent de deur en laat ons binnen in de kerk. Als we binnenkomen, horen we het geluid van koerende duiven; die hoog boven ons in het houten dak zich schuilhouden.
“We hebben de kerk in 2012 gekocht van de parochie. De kerk is rond 1931 gebouwd maar in 2007 aan de eredienst onttrokken. Blijkbaar was het aantal kerkgangers tot zo’n laag aantal gedaald dat de parochie deze kerk wilde afstoten. We kochten de kerk met het idee om het te slopen en er iets vernieuwends voor in de plaats terug te zetten. Dat is helemaal anders gelopen. In 2016 kwamen er veel nieuwe mensen in de buurt wonen en vonden dat de kerk behouden moest worden.” vertelt Floris. We lopen door een kale kerk, richting het altaar. De banken zijn verwijderd. Her en der bevinden zich kale plekken op de muren, waar duidelijk zichtbaar is dat daar ooit iets moet hebben gehangen als een wijwaterbekken of ander ornament.
"Van Witte donderdag naar Black Friday"
“De parochie vond alles prima. Of de kerk gesloopt of behouden zou worden, maakte voor hen niet uit. Het probleem waar wij tegen aan liepen was de veranderende houding van de gemeente. In 2012 had een wethouder goedkeuring gegeven voor de sloop. Enkele tijd later gingen een aantal buurtbewoners in verweer. De gemeenteraad besloot toen dat er participatie moest plaats vinden tussen de buurt en ons, terwijl ons eerder toegezegd was dat wij de kerk mochten slopen. Uiteindelijk heeft de gemeenteraad in december 2019 besloten dat zij de kerk wilde behouden en dat het bestemmingsplan voor het nieuwe plan niet werd goedgekeurd door de gemeenteraad. Tegen dit besluit hebben wij bezwaar gemaakt bij de rechtbank. Tot een uitspraak is het nooit gekomen omdat wij ook door wilden. We hebben dit gebouw nu al 10 jaar in beheer en we willen iets doen. Daarom zijn we aan het onderzoeken om de kerk te behouden en hebben we andere plannen voor de kerk.
De voormalige Sint Theresia van het Kind Jezus-kerk (foto Robin Butter)
Zo hebben we het plan om een supermarkt van Hoogvliet te realiseren. Ik kan mij wel voorstellen dat mensen dat moeilijk vinden. Een kerk die een supermark wordt. We hebben mailtje ontvangen dat iemand schreef “Van witte donderdag naar Black Friday”.” Floris wijst naar de ingang van de kerk. “Het gedeelte van de hoofdingang van de kerk zullen ruimtes worden waar de buurt iets voor kan invullen. Voor de kerk hebben we een billboard geplaatst met een link naar de website, daar kunnen mensen hun ideeën naar toe sturen.”
Rozet als baken
We kijken de ruimte rond en ons vallen de glas-in-lood ramen op. “Die zullen blijven.” vertelt Floris. Hij neemt ons mee naar het ‘koor’ waar ooit het orgel heeft gestaan. Terwijl hij ons voor gaat naar de trap naar boven, waarschuwt hij ons. “Het gebouw staat nu al 13 of 14 jaar leeg. Hierdoor hebben de duiven de kerk overgenomen. Overal liggen takjes en soms kom je een dode duif tegen. Maar ze komen binnen door of kapotte ruiten of verschoven dakpannen. In de toekomst wordt dit wel schoongemaakt.” We lopen de trap op en komen op het balkon van het orgel. “Dit zou een perfecte ruimte zijn om te werken. We zouden hier glazen wanden neer kunnen zetten zodat mensen nog naar het publiek van de supermarkt kunnen kijken. Door de glazen wanden wordt het geluid natuurlijk tegengehouden. Zoals je hoort is de akoestiek erg goed hier.”
Naast dat er een mooi uitzicht is op de ruimte van de kerk en het altaar, is aan de andere kant een groot rozet van glas-in-lood te bewonderen. “De beheerder had voor de rozet aan de buitenkant een spandoek opgehangen. Ik weet dat buurtbewoners dat jammer vonden. Het is ook een prachtig raam. Dat spandoek is inmiddels wel weg maar dat is ook de reden waarom wij toen voor een billboard naast de kerk hebben gekozen, in plaats van een spandoek.” Hij wijst naar de bouwlamp gericht op de rozet. “We hebben er ook een lamp neer gezet die ’s nachts aanstaat zodat het voor de buurt alsnog een baken is.”
Floris geeft ons een rondleiding door de leegstaande kerk. Hij laat ons verschillende dingen zien. Zo komen we in een ruimte wat overduidelijk de sacristie moet zijn geweest. In de ruimte bevindt zich een kluis met een dikke, zware deur. Hij laat het altaar zien waar een groot gat in zit. “Tijdens het onttrekken van de eredienst zijn er uit het altaar de aanwezige relieken en eventueel de losse gewijde altaarsteen verwijderd. Dat is een ritueel tijdens het buiten gebruik stellen van een Katholieke kerk.”
Moeite met communiceren
Floris laat ons zwart geschilderde panelen zien, waar nog heel licht gestalten van heiligen (de kruiswegstaties) te onderscheiden zijn. Verder brengt hij ons naar een ruimte onder het altaar. “Een tijd geleden hebben in deze kerk arbeidsmigranten uit Polen gezeten. Deze ruimte was heel groot en eigenlijk de soos. Een gebruiker die moest zorgen dat de kerk niet gekraakt zou worden heeft misbruik gemaakt van de situatie en deze ruimte verkamerd zoals je kan zien. Hier sliepen de mensen dan voor 100 euro per week en er ontstond een zeer gevaarlijke situatie, met gaskacheltjes en de vele matrassen. Dat kon natuurlijk niet.”
Vol ongeloof kijken we naar de kleine kamers. We lopen door naar de oude stookruimte. Terwijl Floris de ruimte doorloopt, laat één van ons de deur achter ons dicht vallen. Geschrokken reageert Floris: “De deur is toch niet in het slot gevallen, toch?” Terwijl wij ons omdraaien naar de deur horen we Floris “grapje” zeggen. Toch voor de zekerheid duwt één van ons toch maar even de deur open waarna we weer teruglopen naar het altaar.
We werpen nog één blik op de ruimte. “Het gebouw is niet eens in een slechte staat na 13 à 14 jaar leegstand. De buitenkant moet gefatsoeneerd worden maar er zitten nauwelijks tot geen scheuren in het metselwerk. Maar toch is het nog steeds moeilijk om met de gemeente te communiceren. Voor onze plannen moeten we steeds met verschillende afdelingen om de tafel, zoals met verkeer, onderwijs of DSO. We willen steeds verder maar dat lukt niet. In december 2020 hadden we een goed gesprek met de wethouder, maar vervolgens duurt het weer maanden voordat we ambtelijk weer een terugkoppeling krijgen. Het werk bestaat regelmatig uit het accepteren van teleurstellingen, maar toch denk ik dat het eindresultaat heel leuk kan worden.”
Leuk artikel? Lees dan het verhaal achter de Theresiakerk, een van onze andere Verhalen van de stad en blogs, of ga naar onze achtergrondinformatie over de serie 'Geloven in verandering.'