Het plezier straalt af van hun samenwerking. Het is zeker geen toeval dat de grote, mooi gerestaureerde kerkzaal van de iconische Julianakerk in Transvaal zojuist naar oud-burgemeester Willem Deetman is genoemd. Sociaal ondernemer Atalay Celenk heeft van de voormalige kerk ‘Julianaplaza’ gemaakt, een sociaal café en restaurant, met de intentie om de huiskamer van Transvaal te worden. De oud-burgemeester treedt graag op als ambassadeur van de wijk en van Julianaplaza, omdat zijn wortels in de wijk liggen.

De directeur van Juliana Plaza, Atalay Celenk (foto Robin Butter)De directeur van Juliana Plaza, Atalay Celenk (foto Robin Butter)

Zijn vader was in de jaren ’50 diaken en later ook ouderling in de Julianakerk. De oud-burgemeester bezocht als kind soms drie keer op zondag de kerk, en herinnert zich dat hij erg stil moest zitten. Bij de ingang waren de zogeheten ‘koningsbanken’ waar ook regelmatig Konigin Juliana kerkte. In de enorme kerkzaal was ruimte voor zo’n 1000 á 1500 mensen en het zat vaak helemaal vol. In Transvaal waren toen drie hervormde predikanten actief, twee werkten aan weerszijden van de Kempstraat en de derde bij de De La Reyweg. Ook andere bekende hervormde kerken werden in die tijd goed bezocht, zoals de later gesloopte kerk aan het Regentesseplein en de Willemskerk.

Samen met de buurtkinderen bezocht Deetman de dichtbij gelegen Comeniusschool, totdat zijn ouders verhuisden naar Mariahoeve en later naar de Nieuwe Damlaan. Toch bleef Transvaal zijn favoriete plek in Den Haag, ook door de sterke sociale samenhang in de wijk.

De storm laten uitrazen

De kerken liepen hard leeg in de jaren ‘70 en ‘80. Deetman was net benoemd tot burgemeester toen hij in 1997 hoorde dat de Julianakerk gesloten zou worden. De kerkvoogden hadden de bevoegdheid om zonder ruggespraak met de diakenen en de kerkenraad een gebouw en te verkopen. Een Turkse moskeevereniging wilde de kerk overnemen en omdopen in Juliana-moskee. “De omgeving was woedend, en vreesde voor teveel invloed van de moskee op het karakter van de wijk.” Op het laatste moment bleek de moskeevereniging volgens Deetman niet te kunnen betalen, al had het nieuws al de kranten gehaald. “Als gemeente hebben wij ons er toen mee bemoeid, en uiteindelijk samen met de diakenen het kerkgebouw gekocht. Dat hebben veel raadsleden mij niet in dank afgenomen, ze vonden dat kerk en staat gescheiden moesten blijven. Maar die storm heb ik laten uitrazen. We wilden er iets van een multifunctioneel wijkgebouw zoals de Oase in Laak van maken.”

De ontmoetingsplek kwam maar aarzelend van de grond, met wisselende huurders uit het welzijnswerk. De koepel lekte, en de indeling van de ruimtes bleek onhandig. In 2006 heeft Monumentenzorg het gebouw grondig gerenoveerd, en werd ook de klok uit de toren gehaald.

Het icoon van Transvaal dreigde in een vrije val terecht te komen. Toen kwam in 2013 sociaal ondernemer Atalay Celenk in beeld. Hij hield kantoor in de kosterswoning en is in de buurt opgegroeid. Als maatschappelijk betrokken ondernemer schreef hij samen met Jale Celen een revitaliseringsplan met als doel de wijkfunctie van de voormalige kerk te behouden en uit te breiden. Juliana Plaza biedt als huiskamer van Transvaal nu ruimte aan Podium Juliana en aan verschillende sociale wijkactiviteiten.

De ondernemer is trots op wat tot stand is gekomen. Het gebouw herbergt nu een sociaal maatschappelijk restaurant en café, en werd al voor Corona veel geboekt voor evenementen. Zojuist heeft er een soort speeddate en een banenmarkt plaats gevonden tussen twaalf grote werkgevers als McDonalds en kansrijke jongeren uit de buurt. Elke donderdag draait er een seniorencafé. Ook heeft de oud-burgemeester zich ingezet om het Residentieorkest met de Kerst in Julianaplaza te laten optreden. Ook politieke partijen hebben in de koepelzaal bijeenkomsten voor de buurt gehouden, en politici komen regelmatig langs om meer over de wijk te leren. Celenk: “Tot 2019 was Julianaplaza nog niet winstgevend maar dat hoefde ook niet. Inmiddels wil iedereen in de buurt graag met ons samenwerken. Eerst wilden een aantal welzijnsinstellingen de huur hier opzeggen omdat het gewoon niet liep. Middels het revitaliseringsplan zijn alle contracten verlengd. Echt heel leuk. We organiseren hier de gekste dingen maar één ding staat centraal: het moet allemaal voor de buurt toegankelijk blijven, een sociaal-maatschappelijk aspect hebben en ook respect blijven tonen voor het feit dat dit een kerk was.”

Julianakerk, Schalk Burgerstraat 217Julianakerk, Schalk Burgerstraat 217

Optimistisch over Transvaal

Deetman en Celenk zijn heel optimistisch over Transvaal. De oud-burgemeester had zelfs in zijn tijd in de Tweede Kamer – toen elk Kamerlid een achterstandswijk adopteerde – gekozen voor Transvaal. Hij zou eerst de Schilderswijk doen, maar die wijk werd door de PvdA geclaimd. Het werd uiteindelijk Transvaal, en de andere Kamerleden waren verrast hoeveel Deetman erover wist. “Transvaal werd altijd een beetje in de hoek gedrukt door de aandacht voor de Schilderswijk. Nú geldt voor ons gelukkig de wet van de remmende voorsprong. Kijk, alle ogen zijn altijd eerst gericht op de Schilderswijk, ook de stadsvernieuwing is daar begonnen. En juist daar zijn in de beginfase veel fouten gemaakt. Wij kunnen het nu in Transvaal beter doen, met meer groen en ruimte. Kijk naar ons grote stadspark dat zo intensief gebruikt wordt.” Op dit moment staat de renovatie van het Kaapseplein achter Julianaplaza op de buurtagenda, waar Celenk samen met buurtbewoners volop bij betrokken is. Ook de oud-burgemeester blijft actief in de buurt als voorzitter van de zogeheten Haagse Hopjes, containers vol speelgoed voor kinderen die op alle pleinen staan. Celenk is optimistisch. “Je ziet het: met de wil van God komen dingen tot stand. En het maakt echt niet uit hoe je de schepper noemt. Omdat er maar één God is.” 

 Leuk artikel? Lees dan het verhaal achter de Julianakerk, een van onze andere Verhalen van de stad en blogs, of ga naar onze achtergrondinformatie over de serie 'Geloven in verandering.'