De Haagse stadsplanners waren 25 jaar geleden vergeten een gebedshuis in te tekenen in Ypenburg. Een kleine Chinese kerk kwam een aantal jaren samen in een schoolgebouw. Katholieke wijkbewoners sloten zich aan bij de parochie van Nootdorp.

Ds. Attie Minnema van de kerk De Toevlucht, Ypenburg (foto Robin Butter)Ds. Attie Minnema van de kerk De Toevlucht, Ypenburg (foto Robin Butter)

Christelijke buurtbewoners hadden zich al verenigd in een protestantse gemeente ‘De Toevlucht’, maar hadden geen andere plek dan eerst in het speelgymlokaal van basisschool De Vlieger en daarna in een noodgebouw van het lyceum. Dankzij een krachtige lobby is het eigen kerkgebouw met een grote lichte zaal in 2007 alsnog gekomen, subtiel en harmonisch ingebouwd in een lange winkelplint naast het centrum van Ypenburg.

"De kerk groeit met de wijk mee"

Ds. Attie Minnema is bijna vanaf het begin de voorganger geweest van ‘De Toevlucht’. De kerk is volgens haar met de wijk meegegroeid. "In het begin kwamen hier veel gezinnen met jonge kinderen wonen. Dus werd er bij ons veel gedoopt. Nu worden de bewoners van Ypenburg ouder, en kunnen we de komende jaren een toename in begrafenissen verwachten.’ Minnema, afkomstig uit Friesland en afgestudeerde theologe uit Kampen, vertelt enthousiast over de pionierstijd in Ypenburg, zo’n 25 jaar geleden. “Iedereen was nieuw in de wijk. Men was echt op zoek naar elkaar. In de loop der jaren zijn we met elkaar meegegroeid.”  Ondertussen is Ypenburg ‘af’ en de groei gestabiliseerd. Zo langzamerhand is er na de pioniersfase volgens ds. Minnema ook culturele en sociaal-economische segregatie ontstaan tussen bewoners. In de eerste tijd woonden er de verschillende culturen veel meer door elkaar heen in Ypenburg.

De 800 gemeenteleden van ‘De Toevlucht’ komen meestal uit de wat rijkere delen in Ypenburg. “In de PKN-kerken zie je toch vooral de blanke middenklasse.” Op zondagmiddag, na de eigen dienst van de gemeente, wordt de ruimte wel verhuurd aan een Afrikaanse migrantenkerk en in de avond aan een Spaanstalige pinkstergroep uit de regio Afrikaanse migrantenkerk.

De dominee heeft weleens geprobeerd wat contacten te leggen met de andere voorgangers, maar dat is niet gelukt. ‘Het blijft bij een zakelijke verhuur-afspraak. Soms wel jammer, want qua vorm van de dienst is het bij onze huurders vaak leuk, zeker een stuk swingender dan bij ons. Maar theologisch liggen we toch te ver uit elkaar. Zoiets als ‘in tongen spreken’ of ‘het werk van de Geest’ valt in onze kerk niet goed.”

Bij ‘De Toevlucht’ probeert de gemeente goed naar de leden om te zien, zeker in Corona-tijd. Al heeft de pandemie ook de spiritualiteit in de gemeente veranderd. “Geloof heeft ook iets van ritme nodig, dan werkt zo’n dienst op Youtube niet erg stimulerend.” 

De dominee op social media

De dominee gaat bij zoveel mogelijk mensen op bezoek, al is dat vaak in het ziekenhuis. “Ik denk dat de eenzaamheid onder onze gemeenteleden wel meevalt, we proberen elkaar echt vast te houden. Maar je mist toch de ontmoeting, de dienst en vooral het koffiedrinken op zondag. We sturen vaak kaartjes naar elkaar, of bellen elkaar op.”

Minnema is heel actief op social media en werkt ook zoveel mogelijk met andere organisaties in de buurt, die soms ook de uitnodigende kerkzaal gebruiken voor lezingen en gespreksgroepen. “We doen er alles aan om zo bekend mogelijk te zijn, ook onder jongeren. Maar het wordt ook bij ons in de kerk minder. Jonge mensen verbinden zich niet zo gemakkelijk meer aan een organisatie. Nieuwe mensen komen niet gemakkelijk vanzelf over de drempel. Terwijl zingevingsvragen wel volop in de belangstelling staan.“ Door naast de diensten kleinschalige ontmoetingen en activiteiten aan te bieden zoals een meditatiekring, koffie-uurtjes of een interessante lezing over geloof en levensvragen, beweegt ‘De Toevlucht’ mee met de tijd.

Het aantal gemeenteleden wordt langzamerhand kleiner, wellicht zal daarom in de toekomst, na een eventueel vertrek van de dominee, er vanwege de financiën minder professionele ondersteuning mogelijk zijn voor de gemeente. “Het is nu wel een bijzondere tijd, soms voel je je meer manager dan pastoor. Kijk, als je theologie studeert, denk je dat het vooral om diensten gaat, vieringen, bezoekwerk en gesprekskringen. Later pas kom je erachter hoeveel vergader- en regelwerk erbij zit. We willen echt een kerk zijn voor de wijk, en dan moet je meer talenten dan je geloof in huis hebben.”

Leuk artikel? Lees dan het verhaal achter de 'De Toevlucht', een van onze andere Verhalen van de stad en blogs, of ga naar onze achtergrondinformatie over de serie 'Geloven in verandering.'