De Havenkerk, interview met ds. Peter Strating
Vlakbij het Centrum, aan het Om en Bij, staat de Havenkerk. Dominee Peter Strating is de drijvende kracht achter deze kerk, die gevestigd is in een sobere maar functionele ruimte. Hoe is deze kerk ontstaan, welke mensen vormen de geloofsgemeenschap en welke bijzondere bijdrage levert deze kerk aan de Haagse samenleving?
Buurtvader Martin van Hijkoop en ds. Peter Strating (rechts) op het Oranjeplein. (Foto: Robin Butter)
Dominee Peter Strating wilde als student al iets bijzonders doen in de Schilderswijk. Hij woonde als aankomend theoloog in de buurt van de Poeldijkse Straat, een bekende Haagse prostitutiebuurt. Hij trok zich het lot van de vele, vaak illegaal werkende vrouwen uit Brazilië, Afrika en Oost-Europa aan waarvan de meesten een christelijke achtergrond hadden. “Ze vonden het echt fijn dat de pastoor langskwam. Maar natuurlijk leverde het ook soms rolverwarring op. Ik kwam als dominee binnen en dus niet als klant.”
Een toevluchtsoord voor prostituées in nood
Voor de katholieke vrouwen maakte het niet uit dat dat hij protestants is en met de pooiers had hij nooit problemen. Strating’s engagement in de buurt leidde uiteindelijk tot oprichting van Stichting De Haven, een toevluchtsoord voor prostituées in nood. Zeker toen in 2000 het bordeelverbod werd opgeheven, kwamen veel vrouwen, die illegaal in Nederland waren, in de problemen. Ook op dit moment is de Stichting De Haven erg druk, omdat vanwege corona veel vrouwen geen werk hebben en zonder inkomen moeten zien te overleven. Sommige vrouwen komen nu ook bij de bijeenkomsten van de nieuwe Havenkerk, die de dominee zo’n 20 jaar geleden heeft opgezet in een steegje tussen de voormalige diaconiehuisjes aan het Om en Bij. Het gebouw wordt gehuurd van een woningcoöperatie.
Bijeenkomsten in het diaconiehuisje van de nieuwe Havenkerk
Na zijn studie werkte ds. Strating eerst als dominee van de Nederlands Gereformeerde Kerk (NGK) in Katwijk en in Rijswijk maar hij bleef contact houden met ‘zijn’ Haagse buurt. “Ik moest iets met mijn passie voor de Schilderswijk. Zo merkte ik dat er best behoefte was aan pastorale zorg.” Strating begon op verzoek van een handjevol buurtbewoners rondom het Oranjeplein eerst met een bijbelgroep, en ging vervolgens op zoek naar een geschikte plek voor een kerk. “De kerk probeert steeds nieuwe doelgroepen aan te boren en doet van alles. Zo zijn er op veel plekken zogeheten pioniersplekken ontstaan, kleinschalige ‘huiskamers’ waar pastorale zorg wordt verleend of gespreksgroepen worden opgezet. Vroeger waren er drie grote katholieke kerken in de Schilderswijk, daar is nu één van over. Noem mij naïef of enthousiast, maar ik wilde toch echt een kerk opbouwen. De buurt had daar ook behoefte aan.”
"Als Amsterdammers het kunnen, kan ik het ook"
Strating’s voorbeeld was een groep Amerikanen, die rond de eeuwwisseling in Amsterdam een nieuwe kerk had gesticht. “Voor christelijke Amerikanen is Amsterdam toch een beetje het ‘Sodom en Gomorra’ van de nieuwe wereld. Maar ik dacht: als zíj een nieuwe kerk kunnen stichten in Amsterdam, dan kan ik dat ook in de Schilderswijk.”
Het bleek niet al te moeilijk voor een dominee om onder de vleugels van de NGK een nieuwe kerk te stichten. “De predikant was er immers al.” In 2005 werden twee ouderlingen benoemd waarmee de kerk ook formeel een feit was. Strating legde ook vanaf het begin contact met de naburige Lucaskerk, een diaconaal missionair centrum waar ook andere religies welkom zijn. “We werken soms samen, maar verschillen theologisch gezien ook wel. Zo hebben zij interreligieuze vieringen en wij uitsluitend christelijke vieringen.” Beide kerken zijn aangesloten bij de beweging ‘Kerk met een stip’ waarbij ex-gedetineerden actief welkom geheten worden in de kerkgemeenschap.
De Havenkerk groeide in verschillende fases. “In de eerste vijf jaar van de Havenkerk werd het vooral een trefpunt van blanke buurtbewoners uit de Schilderswijk. Veel mensen die, ook als gevolg van de stadsvernieuwing, geïsoleerd waren geraakt in hun buurt. Daarna kwamen ook Surinamers en Antillianen. Op een gegeven moment zagen we ook veel mannen binnenkomen uit de vluchtkerk aan de Sportlaan, die toen gesloten werd. Een aantal van hen werd christen en is in de Havenkerk gedoopt.“
Het overbruggen van verschillen is niet altijd gemakkelijk, vertelt Strating. “Mensen vinden veel van anderen, pas als ze elkaar echt gesproken hebben, gaat het beter.”
De afstand tussen religies groeit
De Havenkerk probeert in de Schilderswijk ook in contact te komen met mensen van andere religies. Toch groeit de afstand in Den Haag, merkt ook Strating. Hij constateert dat er van de interreligieuze dialoog in de stad, die enkele jaren geleden nog volop werd gevoerd, weinig meer over lijkt te zijn. Zelf had de Havenkerk nog weleens contact met een moskee vlakbij, maar onderhouden van het contact bleek toch vooral op initiatief van de Havenkerk te zijn.
Belangrijk voor de kerkgemeenschap zijn gezamenlijke maaltijden, waarbij inwoners uit Den Haag uit verschillende sociale lagen elkaar ontmoeten. Het vraagt veel inzet om mensen uit andere buurten aan te spreken, heeft ds. Strating ervaren. Ondanks het feit dat het soms erop lijkt alsof er in Den Haag de buurt- en maaltijdinitiatieven over elkaar heen buitelen, is er in de rijkere wijken van de stad maar een beperkte groep sociaal meelevende mensen te vinden die echt mee willen doen.
Bijzonder is het project ‘verrassende vriendschappen’ van de Havenkerk, dat inmiddels zo’n 20-25 koppels heeft opgeleverd van mensen uit verschillende wijken, die met elkaar omgaan. “We willen in dat project wel dat er gelijkwaardige vriendschappen ontstaan.”
Corona vraagt veel van de dominee en van de gemeenschap. Zo is de gezamenlijke buurtmaaltijd op maandagavond, waarbij regelmatig meer dan 60 mensen per week aanschoven, nu onderverdeeld in twee groepen. Met de nodige logistieke veranderingen.
De zondagse viering is online op Youtube te volgen, wat tijdens de huidige pandemie natuurlijk een uitkomst is. Maar daarna zal de behoefte aan het bijwonen van een ‘levende’ dienst ongetwijfeld weer groot zijn.
Leuk artikel? Lees dan het verhaal achter de Havenkerk, een van onze andere Verhalen van de stad en blogs, of ga naar onze achtergrondinformatie over de serie 'Geloven in verandering.'