De drukte op het Oranjeplein is niet verwonderlijk. Alleen dit plein in de vooroorlogse Schilderswijk kende een groenvoorziening. Het slechte woonklimaat aan het begin van de twintigste eeuw in de wijk werd mede veroorzaakt door het gebrek aan groen. 

Oranjeplein 1913. Maker onbekend

Waterbassin 

Op deze foto uit 1950 van het Oranjeplein staat een waterbassin. Kinderen vermaken zich prima. Op oudere foto’s komt het waterbassin nog niet voor. Het plein is dan nog plantsoen en is netjes aangelegd met veel bomen, bankjes en aangeharkte paden. De bloemen- en grasperken zijn voorzien van een hek. Het plantsoen trekt in die tijd in zomer en winter veel bezoekers. In de oorlogsjaren krijgen de bomen op het Oranjeplein het zwaar te verduren. Ze worden omgehakt om als stookhout te dienen.  

Oranjepleinbassin 1950. Foto Dienst voor de Gemeenteplantsoenen

Op 13 juli 1946 heropent de heer S.G. Doorenbos, de directeur van de Plantsoenendienst, officieel het plantsoen Oranjeplein: een totaal leeg plein met wat jonge aanplant. In november van datzelfde jaar vindt tijdens het plaatsen van een boom een incident plaats. Voor het plaatsen van deze boom wordt een bij de plantsoenendienst te werk gestelde voormalige NSB-er aangewezen. De buurtbewoners doet dit zoveel verdriet, dat zij deze jonge boom omzagen.  

Oranjeplein stenen huisje voor het opbergen van speelmateriaal.1950, maker onbekend

Speelmateriaal in Haags Hopje 

Het waterbassin is voor het eerst zichtbaar op foto’s uit 1950. Het bassin beslaat dan ongeveer 1/6 van het totale plantsoen. Op de hier besproken foto lijkt het bassin veel groter. Vlak bij het waterbassin staat een rond stenen gebouwtje voor het opbergen van speelmateriaal, een vroege vorm van het project “Haagse Hopjes”. Deze Haagse Hopjes, herkenbare gebouwtjes waar kinderen speelgoed kunnen lenen, zijn tegenwoordig op veel pleinen in Den Haag te vinden, ook op het Oranjeplein. In de jaren ’60 wisselen op het Oranjeplein waterbassin, zandbak, speeltoestellen en gras elkaar af.  

Een optreden tijdens het multiculturele festival Haschiba in de Schilderswijk en Stationsbuurt op het Oranjeplein. Foto 2006 Harry van Reeken

Ontstaan van de HaSchiBa 

Onder de noemer bouwplan 'Oranjeplein in de Schilderswijk’ vangen in de jaren ’70 sloop- en herbouwprojecten op en rond het Oranjeplein aan. Het plantsoen houdt zich redelijk staande, zij het met een saaie uitvoering van slechts boompjes, gras en steen. Er worden wel activiteiten op het Oranjeplein georganiseerd. Hiervoor plaatst men zelfs een muziektent en er wordt een muziekfestival georganiseerd. Tijdens de 3e editie van het muziekfestival, in 1987, treedt een dan nog niet aan een rolstoel gekluisterde Koos Albers op.  

Later vindt op het Oranjeplein de HaSchiBa plaats een snelgroeiend populair festival wat later helaas ter ziele gaat. 

Auteur: Nicolette Faber-Wittenberg