De Kurzaal van het Kurhaus in Scheveningen heeft een bijzonder rijke, muzikale geschiedenis. Al aan het begin van de vorige eeuw traden er grote, internationale beroemdheden op en ook één van de meer recente concerten op 8 augustus 1964, toen de Rolling Stones voor het eerst op het Europese vasteland optraden, was legendarisch.  

Aankomst op het H.S. van Duke Ellington met ladycrooner Kay Davis. Maker Anefo

Tjokvolle Kurzaal 

Ruim 31 jaar eerder was er ook zo’n onvergetelijk uitverkocht optreden. Op 26 juli 1933 schreef Het Vaderland “Het evenement, de sensatie is achter de rug.” En de Haagsche Courant die een dag eerder een artikel op de voorpagina had gepubliceerd, voegde daaraan toe “Eindelijk dan, dan na lange jaren alleen door de grammofoon in de gelegenheid te zijn geweest, kennis te maken met misschien het merkwaardigste orkest, dat de wereld telt: de negerband van Duke Ellington… Voor een tjokvolle Kurzaal heeft Edward Kennedy Ellington gisteravond zijn eerste en enige concert in Nederland gegeven…”   

Stiekem naar Scheveningen 

Tegenwoordig wordt jazz vooral gewaardeerd door mensen die al ruimschoots volwassen zijn. Destijds, in 1933, was het dé nieuwe muziek. Er waren, net als in 1964 vooral tieners en mensen van begin twintig aanwezig. Oók jongedames die hiervoor geen toestemming aan hun ouders hadden gevraagd en dus stiekem naar Scheveningen waren gekomen. Een journalist van Het Vaderland omschreef het als volgt: “Die jeugd dan heeft de 14 uit Dollerika op orkanen van applaus onthaald, waarbij de wildste vreugdekreten bij de Italiaansche Opera slechts nauw merkbare zuchtjes zijn… Aldus is de keizer van de Negerjazz gevierd. Stormachtige opgewonden harten hebben vannacht van hem en zijn dertien makkers gedroomd.” 

Negro-Music 

In Scheveningen verbleven de bandleden twee nachten in het Palace Hotel (in de volksmond pal-an-zee Hotel), vlak naast het Kurhaus. Duke Ellington zette in een interview met Bob Schrijver nog een paar dingen recht. Hij gebruikte voor zijn muziek de algemene term “negro-music” en begreep niet goed waarom iedereen in Nederland over “jazz-music” sprak. Toen Bob Schrijver antwoordde dat men hier de termen hot music, jazz music en straight music hanteerde, legde de Duke fijntjes uit dat hij het niet zo had op die “hokjesgeest”.  

Duke Ellington was geen liefhebber van reizen en hij maakte zijn eerste trip naar Europa dan ook met grote tegenzin, maar uiteindelijk, met wereldfaam in het verschiet, lukte het impressario Irving Mills om De Duke een Europese tour aan te praten.  

Eerste Europese concert was in Den Haag 

Vliegen was in die tijd nog niet aan de orde, dat deden alleen waaghalzen die levensmoe waren. Men ging met een schip de Atlantische Oceaan over en Duke Ellington hoopte dat er niet tegen een ijsberg aan gevaren zou worden. De tournee begon in Engeland waar de band meer dan dertig concerten gaf. Het was de bedoeling dat er vier concerten in Nederland zouden volgen en daarna een week lang Parijs zou worden platgespeeld. Uiteindelijk was er maar één Ellington-concert in Nederland dat jaar, maar het was wél, net als dat roemruchte concert van de Rolling Stones in 1964, het allereerste op het Europese continent. Ook over Ellingtons eerste concert raakten de mensen die het bijgewoond hadden niet uitgepraat. Het concert was één van de belangrijkste muzikale gebeurtenissen van die tijd. 

Auteur: Wendy Louw