In tijde van een economische crisis, zijn de prestaties van het Nederlands elftal vaak een geschenk uit de hemel. De omzet van de middenstand kreeg dan met zekerheid een flinke oppepper en er ontstond een saamhorigheid die zich uitstrekte tot alle lagen van de samenleving en alle hoeken van het land. Wat in vroeger eeuwen gold voor stadhouders en koningen, lijkt tegenwoordig op te gaan voor het Nederlands elftal: wie is beter in staat om de eenheid van het land te herstellen dan Oranje? 

 Residentieweek Haagsche bedrijven optocht, deelname N.V. Bierbrouwerij De Drie Hoefijzers, 1936 maker Gompers

Crisis van de jaren 1930 

Hoe anders was de situatie tijdens de economische crisis van de jaren 1930. Om iets te doen tegen de ‘geestelijke malaise’ en de ‘moedeloze gelatenheid’ die het gevolg waren van de crisis, organiseerde een speciaal hiervoor opgericht comité in de zomer van 1936 de Residentieweek. Een 'week' die maar liefst tien dagen duurde en die met allerhande activiteiten beoogde ‘de ondernemingslust te prikkelen, de levenslust op te wekken, en de herleving van de welvaart te bevorderen’. 

Burgemeester De Monchy sprak in zijn openingsrede van een poging de crisis en de malaise langs psychologische weg te bestrijden. 

Divers programma 

Aan het programma lag het niet. Dat bood een heel scala aan activiteiten: een wielerwedstrijd, een bedrijvenoptocht, een pasar malam, wandeltochten, een vliegerwedstrijd, een smalfilmwedstrijd, tentoonstellingen in het Gemeentemuseum en het Gemeentearchief, ruimere openingstijden voor de horeca en, op de openingsdag, een heuse kelnerwedstrijd op de boulevard van Scheveningen. Zestig kelners uit diverse restaurants, hotels en cafés gingen in vol ornaat de strijd aan om een gevuld dienblad zo snel mogelijk, maar zonder te morsen, over de vijftienhonderd meter verder gelegen finish te brengen. De jury had een voorkeur voor dienbladen met glazen cognac, maar de Maatschappij Zeebad, die het evenement betaalde, gaf begrijpelijkerwijs de voorkeur aan koffie en water. 

Diner zonder hoofdschotel 

Vermakelijk was het programma zeker, maar er ontbrak iets, daarover waren de critici het eens. Festiviteiten waren er genoeg, maar er viel eigenlijk helemaal niets te vieren. De Residentieweek was een ‘diner zonder hoofdschotel’, volgens het Twentsch Dagblad Tubantia en een weinig geslaagde poging ‘Den Haag uit zijn dommel te wekken’. Het Friesch Dagblad zette de toon scherper aan en sprak van ‘loldagen’ die onder leiding van de burgemeester de crisis moesten bestrijden. “Het is een hoon voor de duizenden, die ook in Den Haag leven in uiterst sobere omstandigheden.” 

Boulevard gezien naar het Noorderstrand, het wielercriterium t.g.v. de Residentieweek, 1936
maker Gompers

Kritiek kwam er ook uit Den Haag en vooral van sommige middenstanders, die hun omzet nauwelijks hadden zien toenemen. Ondernemers in de armere wijken zagen hun omzet zelfs teruglopen, omdat de bewoners hun laatste centen liever uitgaven aan de festiviteiten. 

Geen doorslaand succes 

Al met al was de week geen doorslaand succes. Het organiserend comité had zichzelf in zijn statuten dan wel een levensduur toegedicht van negenentwintig jaar en elf maanden, maar in de uitvoering van zijn doelstelling, de bevordering van de welvaart van Den Haag, zou het bij die ene keer blijven. 

Auteur: Hans Peter Ros