Nieuwe serie podcasts 'Het Luisterarchief: Haagse verhalen uit de audio-collectie'
De geklimatiseerde kelders van het Haags Gemeentearchief liggen vol geluidsjuweeltjes, bewaard voor de eeuwigheid. Op verzoek van het archief haalt podcastmaker Peter de Ruiter de toekomst naar voren en spitst zijn oren. Hij ontdekt er uitzonderlijke stemmen, geluiden en muziek. Daar spint hij zijn geluidsdocumentaires omheen. Onder de titel Het Luisterarchief heeft hij zeven afleveringen gemaakt. Vanaf woensdag 1 december 2021 verschijnt er elke twee weken een nieuwe episode, ruim 5,5 uur luisterplezier in totaal.
Het Haagse lied
De eerste twee afleveringen van Het Luisterarchief gaan over het Haagse lied. Iedereen kent de befaamde liederen over Den Haag, maar er zijn er nog vele, vele meer. Alleen al musicus Hans Steijger heeft er meer dan tweehonderd gemaakt. Hij vertelt welke en hoe hij dat doet. Ook hoor je schrijver en verzamelaar Jimmy Tigges, die met collega Paul Groenendijk een boek schreef over Haagse liedjes. En luister naar Harry Knipschild, die in dienst van platenmaatschappij Polydor O, O, Den Haag uitbracht - nadat hij daar tal van horden voor had moeten nemen. Exclusief voor Het Luisterarchief kun je luisteren naar een vroege versie van dit nummer, met een andere tekst.
'Harry Klorkestein' in 1982 op een Puch bij de Haagse Markt. Deze foto is gebruikt op de platenhoes van Oh Oh Den Haag. Foto: Stokvis
Uiteraard komen in deze podcast tal van andere liedjes over Den Haag voorbij, met een bijzondere plaats voor La Haye van Tess Merlot - het jongste nummer over de stad van deze nieuwe ster aan het Haagse firmament.
De roemruchte fotograaf Simon Smit
Aflevering 3 van Het Luisterarchief is gewijd aan Simon Smit, misschien wel de meest roemruchte fotograaf die Den Haag heeft voortgebracht. Met een groot hart voor zijn stad bracht hij al voor de Tweede Wereldoorlog de sfeer en de actualiteit in Den Haag in beeld. In 1936 werd hij internationaal bekend met de foto van het verlovingspaar Juliana en Bernhard op de fiets. Simon kende God en Gerrit en dat hielp hem overal binnenkomen voor exclusieve platen van het nieuws, dat hij versloeg of dat hij zelf maakte. Hij won twee keer de Zilveren Camera en oefende zijn beroep uit tot ver na de eeuwwisseling - tot hij in 2012 op 98-jarige leeftijd stierf.
Simon E. Smit in 1982. Foto: Robert Scheers
Luister naar Simons typische, licht Haagse stemgeluid in het interview met Peter Schilperoort uit 1978, dat met alle zorg in het archief wordt bewaard. Fiets mee door Den Haag met oud-journalist Fred van Bunge, die op markante plekken vertelt hoe hij met Simon samenwerkte. Collega-fotograaf Ronald Speijer haalt herinneringen aan de boef die Simon ook was op. Oud-fotoarchivaris Wim de Koning Gans bespreekt Simons meest in het oog lopende foto's. Bart Maat, de fotograaf die met zijn foto in 2021 een minister ten val bracht, vergelijkt zijn vak van nu met dat van toen.
Haagse reclameplaatjes om de jeugd te winnen
In de jaren zestig groeit de welvaart met flinke sprongen. De babyboomers, geboren vlak na de Tweede Wereldoorlog, vermaken zich met beatmuziek. Grammofoonplaten zijn duur en op de radio mag nog geen reclame worden gemaakt. Die combinatie leidt tot grote aantallen reclame- en gelegenheidsplaatjes, waarvan er vele juweeltjes in het archief worden bewaard. Podcastmaker Peter de Ruiter selecteert een handjevol en componeert er Haagse verhalen omheen.
Golden Earrings Rum and Coca Cola reclamesingle uit 1962
- Het Cocktailtrio maakt in 1960 een plaatje voor het honderdjarig bestaan van mijnbouwmaatschappij Billiton, toen gevestigd aan het Louis Couperusplein. In het voormalige kantoor zitten nu appartementen, maar de geest van Billiton waart er nog rond. Bewoner Michael Brandt leidt de luisteraar door het gebouw.
- In de jaren zestig wil de jeugd niet alleen naar muziek luisteren, maar er ook op dansen. Dat kon bij vele dansscholen in de stad, waaronder die van Wim Lier. Een opwekkend plaatje moest de jeugd de weg wijzen naar dit instituut. Weduwe Carin Lier brengt de swingende lessen weer tot leven in de school aan de Scheveningse Veer, die er nog wel is, maar niet meer wordt gebruikt. Hagenaars halen herinneringen op aan hun mooiste tijd.
- Frits Jonker is verzamelaar van reclameplaatjes en scheef er samen met Dolf Hell zelfs een boek over. Hij vertelt over hoe vrijwel alle grote artiesten uit de jaren zestig en zeventig zich voor het medium lieten inhuren, Hagenaar of niet: Kees van Kooten en Wim de Bie, Paul van Vliet, Jasperina de Jong, Annie MG Schmidt, Jules de Korte, de Golden Earrings, Toon Hermans Frans Halsema, Ramses Shaffy en ga zo nog maar even door. Vele 'Haagse' merken passeren de revue: Erres, Caballero, Shell.
- VVD-wethouder Dankelman is anno 1966 een begrip in Den Haag en dat wil hij graag blijven. Om jonge stemmers te lokken maakt hij een plaatje met beatmuziek. Hij danst zelf lustig mee. Zijn zoon Maarten haalt herinneringen op aan die tijd, waarin de ruiten werden ingegooid als je een VVD-poster voor het raam hing. Als wethouder van verkeer laat vaderlief zich eens ontvallen dat als iedereen zou gaan lopen, de verkeersproblemen van Den Haag in één klap zouden opgelost. Dat werd een relletje.
- Het Residentie Orkest wil in 1969 zijn vriendengroep uitbreiden. Ze maken een plaatje waarin toenmalig chef-dirigent Willem van Otterloo in gesprek gaat met Paul van Vliet over het wezen van klassieke muziek. Met rijkgeschakeerde fragmenten komt de kunst tot leven. Ook gaat Van Vliet zelf in dialoog met de instrumenten. Anno 2021 vertellen Yolande Zuijdgeest en Ward Koopmans over de manier waarop zij ook nu de kunst aan de man brengen: door het publiek te laten luisteren. Als toegift krijgt de luisteraar een indruk van hoe het orkest klinkt in zijn mooiste zaal ooit: Amare.
- Aan het eind van aflevering over Billiton blijkt dat het 'Haagse Josje', het bronzen beeld dat het personeel het bedrijf voor zijn jubileum cadeau heeft gedaan, zoek is. Het stond vele jaren voor de deur van het pand aan het Louis Couperusplein, is een paar keer meeverhuisd naar andere locaties, maar is sinds Billiton uit Nederland vertrok foetsie. Helga Meijer van het Gemeentearchief en podcastmaker Peter de Ruiter bundelen hun krachten en gaan op onderzoek uit.