Loosduinen, waar het oudste gebouw van Den Haag te vinden is

Toen Den Haag nog niet bestond, resideerden de graven van Holland onder andere in Loosduinen. Tegen het einde van de twaalfde eeuw liet graaf Floris III hier een huis bouwen. Zijn opvolger graaf Floris IV stichtte omstreeks 1230 in Loosduinen een Cisterciënzer nonnenklooster. De huidige abdijkerk aan de Willem-III-straat nummer 40, is daar een overblijfsel van. De gemeente Loosduinen heeft van 1811 tot 1923 bestaan.

Abdijkerk Loosduinen, penseeltekening 1728, maker Abraham de Haen jr.

Loosduinen, een zelfstandige gemeente

De gemeente Loosduinen werd in 1811 samengesteld uit delen van het oude Loosduinen, Poeldijk, het dorp Eik en Duinen en Kwintsheul. In 1816 gingen Poeldijk en Kwintsheul over naar de gemeente Monster. Voor 1811 en na 1923 hoorde Loosduinen deels bij de gemeente Den Haag en deels bij de gemeente Monster (tegenwoordig gemeente Westland). Het stadsdeel Loosduinen, onderdeel van de gemeente Den Haag, bestaat sinds 1988.

Bohemen en Meer en Bos

De wijk Bohemen en Meer en Bos is vanaf 1927 gebouwd in het duingebied aan de zuidwestkant van Den Haag. Bijna alle straten hebben namen van planten. Voor de aanleg van de Atlantikwall in de Tweede Wereldoorlog is een deel van de wijk gesloopt. Na de oorlog is hier nieuwbouw voor in de plaats gekomen. In de wijk zijn veel verschillende bouwstijlen te zien. Er zijn mooie voorbeelden van art decoarchitectuur, maar ook zijn er huizenblokken in de stijl van de Nieuwe Zakelijkheid en de Internationale Stijl. Bohemen en Meer en Bos is ook een opvallend groene wijk. De twee grote groengebiedenzijn het Landgoed Meer en Bos en de Bosjes van Pex. Aan de oostzijde van Bohemen is het winkelcentrum De Savornin Lohmanplein.

Luchtfoto De Savornin Lohmanplein, 1971. Fotograaf Juno

Oudste dorpskern

Kom van Loosduinen is de oude dorpskern van Loosduinen. Het centrum van het gebied is het Loosduinse Hoofdplein, een plein met daaraan winkels, een bibliotheek, het stadsdeelkantoor en de wekelijkse markt. Opvallend kenmerk van de wijk is het dorpskarakter een mix aan woningtypen en smalle straatjes.

Loosduinse Hoofdstraat 1972. Foto Dienst Stedelijke Ontwikkeling

In de jaren twintig zijn twee uitbreidingswijken gebouwd. In 1926/1927 verrees het wijkje in de driehoek die nu begrensd wordt door de Ockenburghstraat, de Symfoniestraat, de Pisuissestraat en de Nocturnestraat. In dezelfde periode werd ten noordoosten van de kern de Burgemeesterswijk gebouwd die begrensd wordt door de Burgemeester Hovylaan en de Oude Haagweg.

Burgemeester Hovylaan 1930. Fotograaf onbekend

In de jaren zestig is het gebied tussen de Leyweg en de Lozerlaan in fasen volgebouwd. In de jaren zeventig werd in de oude dorpskern een winkelcentrum gebouwd, waarbij het doorgaande verkeer uit het Loosduinse centrum werd geweerd.

Houtwijk

Houtwijk is gebouwd in de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw. In het verleden was Houtwijk een gebied met uitgestrekte landerijen en textielblekerijen, er was een veiling en er stonden kleine fabriekjes aan smalle polderslootjes en later, vanaf 1909, de bekende rubberfabriek Vredestein.

 Ansichtkaart van rubberfabriek Vredestein circa 1910. Uitgever de Zoete

Houtwijk dankt zijn naam aan de vroegere Houtweg. Die Houtweg was een landweg die vanaf de toenmalige Stationsweg (nu Lippe Biesterfeldweg) liep naar de plek waar het Leyenburgziekenhuis (nu HagaZiekenhuis locatie Leyenburg) staat. Deze weg vormt de ader van het nieuwe Houtwijk. Inmiddels is deze Houtweg geen weg meer, maar een fietspad. De naam Houtweg is in 1967 gewijzigd in Kapelaan Meereboerweg. Dat was omdat Den Haag al een Houtweg had. De woonwijk Houtwijk bestaat uit acht buurten. Deze buurten onderscheiden zich door de indeling van de straatnamen, alhoewel sommige (tussenliggende) straten toponiemen zijn. Zo is er bijvoorbeeld een architectenbuurt en een verzetsheldenbuurt.

Houtwijk Albert Lutulistraat en omgeving 2015. Fotograaf Harry van Reeken

Kraayenstein

Aan de westelijke rand van Den Haag ligt Kraayenstein, tussen de Kom van Loosduinen, Loosduinse Hoofdstraat, Escamplaan en Lozerlaan. Het is een wijk met twee gezichten. Ten oosten van de Lozerlaan vind je een rustige woonwijk uit de jaren ‘70 met veel eengezinswoningen en appartementen aan de rand van de wijk. Aan de westelijke kant van de Lozerlaan vind je vooral veel grote, luxe, nieuwere woningen in een parkachtige omgeving. In Loosduinen zijn weinig historische gebouwen bewaard gebleven. De gebouwen die bewaard bleven bevinden zich grotendeels In Kraayenstein. Het zijn de Abdijkerk (1260), de beeldbepalende molen De Korenaer (1721) en het Loosduins Museum.

Molen de Korenaer het Loosduins Museum en de Abdijkerk op de achtergrond 1991. Foto DSO

Ockenburgh en Kijkduin

De wijk Kijkduin en Ockenburgh ligt in het westelijk deel van Den Haag tegen de gemeentegrens van Monster. Kijkduin is ontstaan in de late 19e eeuw. Rond 1900 bestond de badplaats Kijkduin nog maar uit drie villa’s, een hotel. Verder was er een vliegveld op het landgoed Ockenburgh en even verderop het Zeehospitium van de Sophia Stichting.

Kijkduin badhotel circa 1930. Uitgave Klitsch en Co

Het landgoed

Ockenburgh is een bijzonder rijke archeologische vindplaats. Al in de tweede eeuw was er sprake van bewoning van dit gebied en er zijn sporen van een klein Romeins fort gevonden. In 1650 stichtte dichter en medicus Jacob Westerbaen zijn buitenplaats, landgoed Ockenburgh. In 1931 kocht de gemeente Den Haag het landgoed en werd het opengesteld voor het publiek. Sinds die tijd heeft de villa in 1939 onderdak geboden aan Joodse kinderen en schoten de Duitsers in 1944 hun V1 en V2 raketten vanaf het landgoed af. Van 1954 tot 1998 was het landhuis in gebruik als jeugdherberg, waarna kunstenaars tot 2017 er hun atelier hadden. 

Jeugdherberg Ockenburgh 1978 ansichtkaart Euro Color Cards

Inmiddels is de villa een rijksmonument en gerestaureerd. De Stichting Behoud Historische Buitenplaats Ockenburgh heeft het gebouw nu in beheer. Het landgoed maakt sinds 1990 deel uit van het beschermd natuurmonument Solleveld. Het is nu een Natura 2000-gebied en dat betekent dat Ockenburgh onderdeel is van een Europees netwerk van natuurgebieden.

Het crematorium Ockenburgh is omstreeks 1965 gebouwd in een oud eikenbos. De ernaast gelegen begraafplaats Westduin is in 1950 in gebruik genomen

Badplaats

Na de Tweede Wereldoorlog bestond de badplaats Kijkduin nog slechts uit een paar strandtenten en een Indisch restaurant. In de loop van de jaren zestig en zeventig is de bebouwing van Kijkduin tot stand gekomen. De kern van Kijkduin bestond uit een boulevard met winkels aan de stadszijde en horeca aan de strandzijde. Deze boulevard lag op de top van het duin. Direct daarachter lag het Deltaplein en de verbrede Kijkduinsestraat met flats in drie tot zeven lagen.

Deltaplein Kijkduin 1990. Foto Dienst Stedelijke Ontwikkeling

Sinds 2016 staan er 40 strandhuisjes op het strand. De vele vaste badgasten geven een extra impuls aan de economie op en rond het strand. In 2017 is gestart met de vrijwel volledige vernieuwing van Kijkduin Bad. Er is een nieuw winkelcentrum gebouwd met een parkeergarage. Naast winkels komen er restaurants en 200 appartementen.

 Kijkduin toekomstvisie tekening 2021. wonenindenhaag.nl

 Leuk artikel? Lees meer over onze serie over Haagse stadsdelen en wijken.