HaagsDNA-Laak: Het Haags Gemeentearchief op bezoek in Laak
Inwoners van Laak wonen de bijeenkomst in het Vadercentrum bij
Vadercentrum
Op 9 maart is er in het Vadercentrum een bijeenkomst georganiseerd waar wij samen met de bewoners het gesprek zijn aangegaan over Laak.
Na een vriendelijke ontvangst door coördinator Bilal en een aantal vrijwilligers, kregen de medewerkers van het Gemeentearchief een rondleiding in de weggeefwinkel van collega Barbera die daar als vrijwilliger meewerkt.
Bij terugkomst van de rondleiding waren de tafels al goed gevuld met bewoners. Iedereen was enthousiast en stond open voor een goed gesprek. Onze collega's hebben zicht verspreid tussen de mensen zodat iedereen de kans kreeg om zijn/haar verhaal te doen.
Na een heerlijk soepje dat werd bereid door één van de vele vrijwilligers die werkzaam is in het Vadercentrum, werd de film getoond "Laak zoals het was".
Na de film was de officiële aftrap van de avond en werd er gevraagd of er opmerkingen waren over de film. Een van de bewoonsters reageerde en droeg een mooi gedicht voor over saamhorigheid.
Wat willen de bewoners zien uit de geschiedenis van Laak?
Al gauw werd duidelijk dat men juist veel herinneringen heeft aan verschillende gebouwen en ontmoetingsplaatsen in de wijk. De meeste mensen gaven aan meer te willen zien van de winkels en bedrijven die zich in Laak ooit hebben gevestigd. Uit de verhalen bleek ook dat zij hier veel herinneringen aan hebben, omdat zij zelf er werkzaam waren of omdat voorouders in de fabrieken werkten.
Het Haags Gemeentearchief heeft voor het project HaagsDNA/Laak de uitgave 'De kortste geschiedenis van Laak' (pdf 1,97Mb), gepubliceerd.
Wat zijn voor u belangrijke plekken/hotspots in de wijk en waarom?
De fabriek J.B. Heijst en Zonen werd specifiek genoemd. Deze radiatorenfabriek heeft bestaan van 1870-1967.
Dan was er ook Tante Leny en haar man, met een buurtwinkeltje op de hoek van de Alberdingk Thijmstraat, vol videobanden (waaronder enkelen onder de toonbank) en gezelligheid. Ze is overleden en in haar pand is nu een apotheek gevestigd.
De verhalen kwamen als vanzelf. Zo kwam ook het verhaal over het Openbaar Gemeentelijk Slachthuis (1911 – 1985). Deze was gevestigd aan de Slachthuislaan (Slachthuisplein) (huidige stadsdeelkantoor Laak). Hier zouden koeien door de straat gelopen hebben en soms zelfs in het water gevallen zijn in de Laakhaven ter hoogte van het Leeghwaterplein (probeerden ze aan de slacht te ontkomen?).
Gemeentelijk slachthuis - Dienst Stadsontwikkeling en Volkshuisvesting 1912 2
Er werd verteld over het badhuis in de wijk, waar je je 10 minuten kon douchen voor 10 cent. Geen minuut langer, want daar werd streng op gehandhaafd. Bovendien kon je in de waterstokerij aan de Schimmelweg warm water krijgen, uiteraard tegen betaling.
Een van de Turkse bewoners gaf aan in de eerste jaren warm water op de Schimmelweg te halen. Er waren geen Turkse winkels met Turks eten, maar ze leerden van de buren om boerenkool te maken (en het lekker te vinden).
Woningnood blijkt overigens van alle tijden te zijn. Een bewoonster, die in 1967 trouwde, moest 3 jaar bij jaar schoonouders in wonen voordat ze een huisje kreeg toegewezen!
Uiteraard was er in de wijk veel transport tussen alle bedrijven. Zo ook te paard bijvoorbeeld, vanuit de melkfabriek ‘de Sierkan’ deze was gevestigd aan de Lulofsstraat en het vleestransport verzorgde Piet van de Touw.
De Sierkan - J.G. Happel, 1922
Migratie in Laak
Het volgende onderwerp ging over migranten in de wijk Laak. Hierop vertelde een bewoonster dat er in het begin van de jaren ‘60 al gastarbeiders waren met name uit Italië, Spanje en Griekenland en dat was in het begin wel even wennen, maar werd in de loop der tijd steeds ‘gewoner’. Later eind jaren ’60, kwamen er ook gastarbeiders uit Turkije en Marokko en vanaf 1975, na de officiële onafhankelijkheid van Suriname kwamen er steeds meer Surinamers in Nederland. Uiteindelijk zijn er nu vele nationaliteiten in de wijk Laak te vinden. Daarnaast bevinden er zich ook vele mensen uit landen waar oorlog is of ooit oorlog is geweest.
Raymund Schütz en Samantha van As inventariseren herinneringen van bewoners
Door de vele culturen die de wijk nu kent zorgt dit ook voor diversiteit in het winkelaanbod. Denk bijvoorbeeld aan een Poolse Supermarkt, een Syrische bakkerij, een Chinees restaurant, een Afrikaanse Cosmeticawinkel en een Surinaamse rotishop.
De ‘nieuwere’ bewoners vinden de nieuwe kleine winkels wel een culturele verrijking omdat er meer van elkaar kan worden geleerd, ook op het gebied van voedsel en drank dit alles geeft meer variatie. Bij de wat ‘oudere’ bewoners heerst soms wat meer het gevoel van nostalgie: ze missen de Gouverneurlaan die vroeger een chique winkelstraat was. Als bewoner kwam je toen de wijk niet uit…
Bekende Nederlanders in Laak
Op de vraag of er bekende Nederlanders in Laak zijn geboren, of er hebben gewoond, kwamen de volgende personen naar boven:
- Tony Eyk
- Aad Mansveld
- Sugar Lee Hooper
- Aad de Mos
- Johnny Lion
- Ton Hoogduin (Het monster van Laak)
- Siggi Florentina
- Hubert Stevens (motorcoureur)
- Danique Zwaan
- Eva Jinek
Laak in de media
Door de jaren heen is Laak regelmatig in het landelijk nieuws geweest, waarvan het meest bekende heeft plaatsgevonden in een woning aan de Antheunisstraat. Daar heeft een immens grote politie-inval plaatsgevonden. De inval had te maken met de Hofstadgroep. Dit waren geradicaliseerde islamitische jongeren die toen allen verdacht werden van terroristische activiteiten.
In Spoorwijk was er een bende actief die zijn slachtoffers uitzocht in de Quote 500 (ze werden ook wel de Quote 500-bende genoemd). Dit gebeurde voornamelijk in de jaren 2010-2012. De voorbereidingen werden in hun woningen in Spoorwijk zorgvuldig getroffen. Ook hier had de politie een grote inval gedaan.
Het Jonckbloetplein kan ook niemand zijn ontgaan en vrijwel elk EK of WK voetbal komt het zowel landelijk of lokaal in het nieuws. Helaas wel op een negatieve manier zoals vandalisme en/of geweldpleging. Daarbij gaat het vaak om mensen die niet uit de wijk zelf komen, maar dat wordt er helaas niet altijd bij vermeld. De oranje feesten zijn ooit spontaan in de wijk begonnen (bijvoorbeeld de Damasstraat) maar de laatste jaren wordt het vooral door mensen buiten de wijk gezien als een plek waar je eventueel zou kunnen rellen.
Jonckbloetplein - Harry van Reeken, 2015
In de jaren '50 gingen er wilde verhalen rond dat er een klopgeest zou zijn in de Paets van Troostwijkstraat. De oorzaak was echter de slechte staat van de woningen.
Veel oudere bewoners beklemtonen dat juist de negatieve beeldvorming over Laak ook de saamhorigheid heeft bevorderd. Algemeen wordt er geklaagd dat de gemeente nog maar weinig eigen initiatief voor wat betreft feesten toestaat, omdat men meteen bang is voor rellen – hoewel die feesten juist vaak heel verbindend kunnen werken.
Uit al het negatieve nieuws dat ooit naar buiten is gekomen over Laak, is er wel iets moois ontstaan tussen alle bewoners in de wijk er is meer saamhorigheid gekomen.
Ontmoetingsplekken in Laak Toen en Nu
De ‘oudere’ bewoners waren er vrij snel over uit dat dit toentertijd het Rembrandt theater was. Dit theater komt ook naar voren in de film Laak zoals het was.
Rembrandt Theater - Stokvis, 1963
In de huidige tijd worden o.a. het Laaktheater en het Vadercentrum genoemd, maar laten wij al onze buurthuisjes verspreid door heel stadsdeel Laak ook niet vergeten.
Sommige bewoners benoemen ook het Oud en Nieuw feest in de straat als een ontmoetingsplek. Velen herinnerden zich nog de kart-races die in de jaren tachtig in de wijk werden georganiseerd door ijverige opbouwwerkers. Balen stro op straat en racen maar. Het stopte toen een bewoner met de kart ervandoor ging…
Een prachtige voordracht door een van de inwoonsters
Als afsluiting vertelde een bewoner dat hij trots is op Laak en trots is op Den Haag en zingt vervolgens Oh Oh Den Haag, wat wordt meegezongen door medebewoners uit de wijk. Een mooi spontaan moment dat ook weer de saamhorigheid in de wijk benadrukt.
Uiteindelijk kregen wij onze vegetarische maaltijd en werd er nagepraat.
Wij kwamen allemaal tot de conclusie dat het een leuke, gezellige maar vooral een informatieve avond is geweest, zowel voor de bewoners maar ook voor de collega’s van het Haags Gemeentearchief.