< Terug naar archievenoverzicht

Uw zoekacties: Centrale Keukens van de gemeente 's-Gravenhage

0655-01 Centrale Keukens van de gemeente 's-Gravenhage

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
In april 1942 werden de centrale keukens aan de Gaslaan, de Slachthuiskade en de Dr. Lelykade in gebruik genomen. De exploitatie van de keukens was door het Rijk aan de gemeente opgedragen; de kosten voor de bouw en de inrichting kwamen voor rekening van het Rijksbureau voor Voedselvoorziening in Oorlogstijd. Daarnaast werden er verspreid over de stad ook nog 16 uitdeelposten ingericht.
Het aantal werknemers bedroeg op 1 januari 1942: 50 ambtenaren en 157 werklieden (1944: 193 ambtenaren, 223 werklieden en 676 door verschillende Rijkscrisisinstellingen gedetacheerde personen).
Op 13 augustus 1942 besloot de Burgemeester de Centrale Keukens aan te wijzen als afzonderlijke tak van dienst, ingaande 5 september van datzelfde jaar.
Het aantal keukens dat zorgde voor de bereiding van het voedsel werd in de loop der jaren uitgebreid (o.a. Weissenbruchstraat en Flat Duijnwijck); bovendien werd er gebruik gemaakt van keukens in Rijswijk en Delft. De keukens waren gedeeltelijk rijkskeukens en gedeeltelijk keukens in eigendom van het Rijk, maar in exploitatie afgestaan aan de gemeente. De bevoegdheden van het Rijk en de gemeente ten aanzien van de voedselverstrekking waren, zoals vermeld in de jaarverslagen, niet duidelijk geregeld.
Vlak voor de bevrijding was het aantal uitdeelposten opgelopen tot 79. Het vervoer van het voedsel van de keukens naar de uitdeelposten gebeurde meestal met paard en wagen; in Rijswijk gebeurde dit gedeeltelijk per schip.
De 'menu's' werden samengesteld door de Voedingsraad om verzekerd te zijn van een zo groot mogelijk aantal caloriën. Eén maaltijd bestond uit 1,2 liter voedsel en kostte 13 cent voor houders van vetkaarten en 25 cent voor de houders van boterkaarten. Wegens gebrek aan grondstoffen werd de hoeveelheid voedsel per maaltijd teruggebracht naar 1 liter en in 1944 naar 0,5 liter. Behalve voedsel voor de burgerbevolking werd er ook 'bonloze bijvoeding' geleverd aan werknemers van bedrijven en instellingen en werd er voedsel verstrekt voor de eenpansmaaltijden van 'Winterhulp Nederland'.
De hoeveelheid voedsel die geproduceerd werd bedroeg in 1942 ruim 4 miljoen liter; in 1945 was dit opgelopen naar bijna 21 miljoen liter.
Op 18 maart 1945 werd de bereiding van het voedsel door het Rijk overgenomen (de gemeente bleef de distributie verzorgen) en besloot de Burgemeester de Centrale Keukens op te heffen. In plaats daarvan werd de tijdelijke 'Gemeentelijke Dienst van Voedselverstrekking aan Burgerbevolking' (V.A.B.) ingesteld. Toen de keukens, met ingang van 5 augustus, weer bij de gemeente in exploitatie kwamen, werd de oude toestand hersteld: De V.A.B. werd opgeheven en de dienst Gemeentelijke Centrale Keukens werd opnieuw ingesteld.
Aangezien de omvang van de voedselverstrekking gestaag verminderde werd op 31 oktober 1945 besloten de dienst op te heffen (per 15 november) en de taken over te dragen aan de Gemeentelijke Dienst voor Schoolkinderzorg. De 'Centrale Keukens in Liquidatie' hebben nog enkele jaren voortbestaan totdat in 1950 alle financiële en administratieve zaken waren afgehandeld.
Ingevolge artikel 5 van de Archiefwet 1962 werd het archief van de Centrale Keukens (2,3 m') op 23 augustus 1983 naar het gemeentearchief overgebracht. De boekhoudkundige registers, ondergeschikt aan de grootboeken, m.u.v. de in- en verkoopboeken zijn vernietigd, evenals de bescheiden van de salarisadministratie.
Na selectie en vernietiging zijn 0,65 m' bescheiden bewaard gebleven.
Op het archief van de zuiveringscommissie berust een openbaarheidsbeperking van 75 jaar na datering van de stukken. De overige stukken zijn openbaar.

Kenmerken

Datering:
1941-1950
Beschrijving:
Inventaris van het archief van de Centrale Keukens der gemeente 's-Gravenhage
Omvang in m¹:
0,65
Auteur:
S. Atema (1990)
Openbaarheid:
Geheel openbaar
Archiefvormer(s):
Gevonden archiefstukken
Uw zoekterm komt voor in de titel en/of de kenmerken van deze archieftoegang.