Ordonannancie van de weescamer, gemaict ende gekeurt bij den schout ende scepenen van der Hage, int bijweesen van der vroetscap, upten lesten dach van augusto anno XVc ende derthiene, dese articulen hier nae verclairt.

I Item, dat men sal kiesen drie goede bequame man[n]en tot weesmeesters, die elck oudt ten minsten zullen wesen zes ende dertich jair ende die geguet zijn boven hondert nobelen ende buyrman geweest hebben boven drie jaeren, welcke drie mannen weesmeesters wezen zullen van allen ons[en] ondersaeten binnen den Hage ende Hageambochte woonende over weeskinde[re]n.

II Item, waert, dat eenich van ons[e] buyerluyden, alzoe wel buyten als binnen den Hage woonen[de], offlivich worde ende eenige weeskinderen after lieten, daer off zal die vaeder off die moeder, die levende blijft, mit twee off drie maegen, op dat zij die gecrygen moegen van des dooden zijde, commen zullen voor die weescamer binnen vier weecken, nae dat die vader off die moeder offlivich geworden is ende, en konnen zij die maegen nyet gecrygen, zoe sullen zij zelver commen ende begeren voochden te hebben van den kinderen op die boeten van drie ponden ende voort, alzoe menighe weeck als zijt over die vier weecken laeten staen, zoo menige drie ponden zullen zij verbeuren. Ende, wairt, dat die vader ende moeder beyde afflivich worden, zoe zouden dan die naeste van den maegen van elcker zijde een kommen voor die weesmeesters binnen vier weecken, nae dat die vader ofte moeder afflivich geworden zijn ende begee[re]n voochden te hebben, elcx optie boeten voors[chreven]. Ende wes voochden, die de weesmeesters dan kiessen, die sullen gehouden zijn bij hoeren eede die weeskinderen voer te staen nae ordonnan[tie] van dit weesbouck. Ende zoe wye voecht gekoeren wordt en zal nyet vorder belast weesen van ander weeskinderen ende dese voors[chreven] boeten sullen gedeelt ende ingehaelt worden gelijck die boeten van den waerdeyns te weeten een derdendeel die bailliu, een derdendeel die schout ende gerechte ende een derdendeel die weesmeesters.

III Item, soe zullen dan die voochden, die bij den weesmeesters gestelt zullen worden, com[m]en binnen vier weecken, daer nae dat zij gecoeren zijn, voor den weesmeesters ende hem overgeven in gescrifte alle die gueden, die de kinderen hebben ende zijn daer eenyge verderffelicke gueden ofte thilbaer have, die nutter te gelde gemaict zijn dan alsoe gebleven, die salmen bij raide des weesmeesters ende der kinderen maegen te gelde maicken ende van de zelve gelde salmen betaelen die sculden, die zij sculdich zijn ende wes daer over blijft, het zij gelt off erve huysinge off wat guet datter is, dat zullen die weesmeesters bij raide der kinderen vrunden besteeden mitten gheenen, daer zij vermoeden dat zij wel zijn ende dat tot die kinderen meesten oirbair ende om die minste coste alsmen dat alder naest raecken ende maicken kan ende dat dan te brengen inder weeskinderen bouck elcx van d[e] voochden ende dat upte boeten van drie pont te verbeuren.

IV Item, soe, wes die kinderen dan overloopen boven die schulden, dat zullen die voochden van den kinderen, bij raide van den weesmeesters ende bij consent van twee scepens, over geven den gheenen, die den kinderen houden off anders yemandt daer zij woonen, dattet best besteet is tot der kinderen oirbair ende dair off zeekere brieven ende borge nemen bij den weesmeesters ende twee scepens ende, indien hier naemaels eenich gebreck ofte fraude in geviel, tzij bij brande off bij oirloge off ongeval, hoe dat die genoempt mogen wes[en] angaende die weescamer, daer zullen die weesmeesters off ontlast wes[en] ende die schade zoude com[m]en op die weeskinderen ende, of die weesmeesters die nu zijn of naemaels com[m]en sullen eenige molestacie gecregen bij den kinderen ofte heuren vrunden, daer geloeven wij schout ende scepen[en] mit die vroetscip van der Hage den voorscre[ve]n weesmeesters costeloes en[de] schadeloes of te houden.

V Item, soe sullen die voochden alle jairs tusschen Mey ende Sint Jacobs dage onvermaent comen voerde weesmeesters om rekeninge te doen van den weeskinderen gueden, ten waer oft hem eer vermaent worde bij den weesmeesters, soe zullen zij dan com[m]en binnen den tijt, die hem bij den weesmeesters beteyckent wordt heur rekeninge te doen ende tot wat tijden yemandt ontbooden wordt om te com[m]en bij den weesmeesters bij heuren boode ende nyet en quaeme ten dage, die hem geset wair, die sal verbeuren elcke reyse zes stuvers, een derdendeel die boode ende twee deel die weesmeesters ende dese voors[chreven] boeten zal onse boode van de camer inmaenen ende, indien zijt hem nyet en geven, zoe zal die boode van der Hage dat inhaelen op haerluyder cost.

Ende, zoe wye zijn rekeninge nyet en dede als voors[chreven] staet, die sal inleggen ter tijt thoe, dat hij zijn rekeninge begeert ende bereyt is te doen ende waert, dat hij hierenboven vuytginge, dat wair op die boeten van zeventhien ponden. Alzoe dicke als hij daer of bekeurt off betuycht worde bij twee wittachtige gebuyren ende dat sal staen tot scepens prove.

VI Item, soe zal dit aldus onder den gerechte ende weesmeesters staen ter tijt toe, dat die weeskinderen oudt zijn achtien jaeren, ten wair, dat die weesm[eeste]rs, bij guetduncken des gerechts ende den vier vierendeelen van den kinderen maegen als menze naest geraecken kan, nut ende oirbair dochten te wees[en], dat men die kinderen liet begaen mitte gueden, anders en zullen die kinderen geen macht hebben hairs goet te vercoopen, te verlijen, te verbeuren, te verspelen, te verboufven, noch in geenre wijs hem dair of te vervreemden voor dat die kinderen XVIII jair oudt zijn, behoudelicken onsen genadigen Heere zijn recht.

VII Item voert, waert dat die kinderen binnen achtien jaeren voors[chreven] eenige loftenisse deden of schulden maecten, mit brieven of zonder brieven, buyten die weesmeesters ende die gerechte, die schulden ofte beloftenisse en zoude geen stadthouden, noch van geenre wairden wees[en], noch men en zouder geen recht of doen, noch betaelen als die achtien jair om[m]e gecomen wair.

VIII Item, waert, dat yemant van onsen buyeren storve ende weeskinde[re]n achter lyete, die tot heuren jaeren gecom[m]en waeren ende die nyet vroet genouch en waeren hair goet te regieren, die zoutmen bij anbrengen van hairen vrunden ende maegen ende bij goetduncken van den gerechte ende weesmeesters in den weeskinderen bouck setten gelijck die weeskinderen.

IX Item, soe wye van ons[e] buyren man off wijff hem quaelicken off bouflicken regierde ende eenich van hem beyden zijn guet onnuttelicken wech brochte ende die vrunden ende maegen dat den gerechte ende weesmeesters anbrochten, die man of dat wijff zoudemen stede kindt maicken ende haer goet setten in der weeskinderen bouck.

X Item, waert saicke, dat yemandt van onse buyren ende ondersaeten of wye zij waeren eenich van de drie weesmeesters, die bij den gerechte van der Hage tot den voors[chreven] saicke gekoeren zijn, misdede, het wair mit woorden of mit wercken, dat woude dat gerecht aen hem trecken in alre manieren of zijt hem gedaen hadden ende die misdadige dair of corrigeeren, dat hem een ander tot eeuwigen dagen wachten zoude.

XI Item, soe zullen die weesmeesters een bouck hebben, dairmen alle die weeskinderen gueden in scriven sal ende zoe, wes dair in gescre[ve]n off geset zal worden, dat zal wees[en] bij een[en] gueden clerck, die bij der vroetscip ende rijcheyt dair thoe geordonneert zal worden ende die en zal dair nyet insetten noch inscrijven dan in presentie van den weesm[eeste]rs ende van dier kennisse sal men recht doen gelijcker wijs oft van scepen brieven oft van wetschult wair ende voert, zoe wat gueden dat men in der kinderen weesbouck settet, die kennisse dair af sal geduyren ende van wairden blijven tot dat die kinderen achtien jaeren oudt zijn.

Item voort, alle die gheene, die weeskinderen houden ende eenige pen[n]ingen of gueden van den kinderen onder hebben ende die kinderen nyet en houden zoet redelick is nae guetduncken van den weesm[eeste]rs ende nae inhoudt des regysters ende die tijt van der opsegginge om[m]e gecomen is, zoe sal men die persoenen voor de weesmeesters ontbieden ende maenen om die gelden te hebben ende, ist saecke, dat men die pen[n]inghen nyet op en leyt binnen een maent dair aen, zoe sal men hair goet te coop bieden den eersten sonnedach dair an volgende om reet gelt ende zullen die kinderen hoer houwinge betaelen tot ter tijt toe, dat zij die ghelden opgeleyt ende betaelt zullen hebben.

Voort, zoe wye die kinderen van hem setten ende verstooten, zonder opsegginge voor scepen ende weesmeesters, die salmen van stonden aen voor die weesmeesters ontbieden ende maenen om die gelden ende gueden, die zij van de weeskinderen onder hebben, ist saecke, dat zij die pen[n]in[gen] nyet op en leggen, zoe salmen upten eersten sonnedach dair an hoerluyder guet te coop bieden om gereet gelt ende daer toe zoe zullen zij staen tot correctie van schout ende gerechte, om dat zij hoer beloften, die zij voor die weesmeesters gelooft hebben, gebroecken ende nyet gehouden en hebben.

Item voort, zoe wye van den weeskinderen onder hebben ende, nae dat zij vermaent zijn van de weesmeesters, ende dan die pen[n]in[gen] nyet up en leggen ende betaelden binnen twee maenden, zoe salmen zonnedaechs daer an heur goet te coop bieden om reet gelt.

Item, soe wanneer eenighe weeskinderen alzoe lange vuytlandich geweest is, dat die laetste zekere kennisse daer off gecomen en[de] geleden is over zesthien jaeren, soe zal men van des Haichs wegen, indien die erfgenaemen versoucken, dat kindt doen zoucken tot zijne kosten totter laetster plaetsse daer dat kindt geweest is om te brengen zeeker betooch van tkints leven off van zijn doot, of dat van tskints leven geen zeekere kennisse en is ende alsdan soe sullen die erfgenaemen van de kinde alle des kindts gueden mogen deelen naeden rechte[n] van der Haege, behoudelicken, dat zij ende elck van hem nae advenant van de gueden, die elck op beurt zullen, wel verborgen ende vaste zeeckerheyt setten vande zelve gueden, die zij opbeuren zullen, tzij op lande an zeekere renten off op huyss[en], daer den weesmeesters an genoughen sal ende die gueden, die die erfgenaemen aldus opbeuren van den vuytlandighe weeskindt, indient weeskindt off zijne wettachtighe oer weder te lande quaeme, zullen zij wederomme geven mit die opgebeurde renten, vruchten off huyr van den huysse totten vuytersten pen[n]inck thoe of men salt terstont verhaelen an den goeden, die ten onder pande gestelt zijn ende an den borgen zonder eenich langer vertreck.

Item, die weesmeesters zullen verbonden wees[en] te houden twee sitdaghen inde weeck, te weeten des woonsdaechs ende des vrydaechs ende zullen vergaderen des morghens tot acht uren tot thien uren thoe ende des achternoens van twee uren tot vier uren thoe, ten wair, dat zij luyden die pertijen eer geexpediert hadden, die daer ontbooden waeren ende, zoe wye vanden weesmeesteren absenteerden ten daghe voors[chreven], die en zullen nyet gauderen van den prouffijten ende accidentien, die daer vallen ende com[m]en zullen, maer zullen gedeelt worden bij den gheen[en], die daer sitten zullen.

Item, die weesmeesters zullen ten minste weesen tot tween thoe om hair sitdagen te houden ende nyet min ende, indien die sitdagen op heylige dagen comen, zoe sal den eersten wercken dach daer nae volgende den sitdach wes[en].

Die wedden van den weesmeesters

Item, die weesmeesters zullen elcxs hebben alle jairs mitten scepenen voor een tabbaert een pont groot ende dragen die gelijcken die scepens ende volgen achter hemluyden in allen generaele processien.

Item, tot wat dagen dat die weesmeesters vergaderen, zoe zullen zij hebben van den gheenen, daer zij mede te doen zullen hebben, te weeten, die geguet zijn tot hondert ponden groo[te]n off daer boven, die zullen gehouden wes[en] van den geheelen boel elcken weesm[eeste]r te geven voor die eerste reysse zes stuvers, welcken geheelen boel gherekent zal wees[en] voor de helft van tsterfhuys dairt bedde of gescheyden wordt ende, indien men meer dagen sal moeten houden dan den eersten dach, zoe zullen zij noch geven daer nae elcke weesmeester twee stuvers sdaechs, tot dat dat register van den zelven boel volmaict zal wes[en] ende die tot vijftich pont groot thoe gegoet is ende daer beneden zullen geven nae advenant.

Die ordonnan[tie] van den clerck van de weescamer

Eerst sal hij dienen die weesmeesters altijt als zij inde camer zijn ende nyemandt anders ende, waert oock, datten die weesm[eeste]rs tot eenigher plaetss[e] zenden wilden om yet te doen dat die weeskinderen angaende wair daer toe, zoe sal die clerck altijt bereyt wes[en] te doen.

Tloon van de clerck

Item, sal hebben van een register van twee hondert pont van XL groote tpont of dair en boven vier stuvers ende dair beneden tot hondert ponden thoe drie stuvers ende beneden hondert pont tot vijf ende twintich ponden toe twee stuvers ende die recht arm zijn, dat sal staende tot verclaringe van de weesmeesters ende alsmen een regyster meert of mindert daer salmen of geven twee groo[te]n ende die clerck en sal nyet scriven int regyster off int rekenbouck dan in p[rese]ntie van de weesmeesters ende hij zal hebben voor zijn wedden van der Hage alle jairs drie ponden van XL groo[te]n voor tpont gerekent.

Tloon van de boode

Item, die boode zal hebben van elck persoon te daegen off dach te beteyckenen een[en] groo[te]n ende daer voor zal hij gehouden wes[en] die twee sitdagen ter weeck die doer van de weescamer altijt wair te nemen ende vandair nyet te gaen dan bij consent van den weesmeesters ende hij zal hebben voor zijn wedden anderhalff pont van XL groote tpont.