Onder zeer grote belangstelling vond de start plaats van de 27e Internationale Ballonrace. Zo'n 40.000 Hagenaars hadden zich op zaterdagmiddag 15 juli 1972 verzameld op de grote speelweide van het Zuiderpark om maar niets van het schouwspel te missen.

Ballonrace 1972, maker: StokvisBallonrace 1972, maker: Stokvis

Rijke ballonvaartgeschiedenis

Den Haag kent een rijke geschiedenis als het gaat om de ballonvaart. Dat begon al in 1785 met de eerste ballonvaart boven Nederland door de Fransman Jean-Pierre Blanchard. Hij steeg op vanuit de tuin van het Paleis Noordeinde. Een enigszins verdekt opgesteld monument in de paleistuin herinnert sinds 1960 aan dit heuglijke feit. 

Haagse Ballonclub

Wie ballonvaart zegt, denkt al snel aan het Haagse echtpaar Jo en Nini Boesman. Hun leven stond geheel in het teken van de ballonvaart. Als ballonvaarders stonden zij in binnen- en buitenland in hoog aanzien. Jo was de voorzitter van de in 1936 door hem opgerichte Haagse Ballonclub (HBC). Na zijn overlijden in 1976 nam Nini het voorzitterschap van hem over. Het archief van de HBC bevindt zich sinds 1987 bij het Haags Gemeentearchief. Het was het duizendste archief dat aan het Haags Gemeentearchief werd overgedragen. Dat gebeurde op feestelijke wijze en met een ballonopstijging.  

Kogelronde balonnen

Wat opvalt aan de ballonnen op de foto is dat ze kogelrond zijn en aan de onderkant dicht. Tegenwoordig zien luchtballonnen er heel anders uit. Nu worden de ballonnen meestal gevuld met lucht die wordt verhit door middel van een gasbrander in de gondel. In 1972 waren ze nog gevuld met waterstof.  Wel maakt het jaarverslag van 1941 van de HBC al melding van een voorgenomen experiment met een “model-heete luchtballon”. De Duitse bezetter gaf hier echter geen toestemming voor.

Het oplaten van de luchtballon van Kätchen Paulus op 23 augustus 1903, uit EMS archief, maker: onbekendHet oplaten van de luchtballon van Kätchen Paulus op 23 augustus 1903, uit EMS archief,
maker: onbekend

Waterstofgas

Voor deze ballonrace was maar liefst vijf miljoen liter waterstofgas nodig. Nini Boesman bleef overigens haar gehele carrière kiezen voor de gasballon. Ze hield van de stilte van de gasballon en niet van het geraas van de brander in de heteluchtballon.

Zeven ballonnen uit Nederland, België, Frankrijk, Duitsland en Zwitserland stegen na elkaar op. De bedoeling was dat de ballonvaarders binnen vier uur één van de drie cirkels die de jury had vastgesteld in de buurt van Hoek van Holland zouden bereiken. 

Nini Boesman sleepte met haar ballon de “Trophée du ballon libre” in de wacht. Ook de vice-voorzitter van de HBC-notaris J.M. Demenint viel met zijn ballon genaamd “professor Piccard” in de prijzen. Deze naam was een eerbetoon aan de Zwitserse professor Auguste Antoine Piccard (1884-1962). Een natuurkundige, die in 1932 met een luchtballon een hoogte van 16.940 meter bereikte. Hij stond overigens ook model voor Professor Zonnebloem, die we kennen uit de avonturen van Kuifje.

Voor Demenint zou het zijn laatste ballonvaart zijn. Dezelfde avond nog kwam hij om het leven bij een val van de trap in zijn woning, vermoedelijk als gevolg van een hartstilstand.


Dit artikel is onderdeel van een reeks artikelen gepubliceerd in Den Haag Centraal, geschreven door (oud) medewerkers van het Haags Gemeentearchief.

Auteur: Henk Duits